Inzichten(1): Onwetendheid bestaat

Als we naar een programma kijken of luisteren dan wordt er eigenlijk achteloos vanuit gegaan dat de spreker algemeen ontwikkeld is, voldoende specifieke kennis heeft ter zake en in staat is verbanden te leggen. Dus dat als bijv. Dr. Mengele zou worden geïnterviewd dat dan de dienstdoende journalist ook Mengele’s kampverleden ter sprake brengt. Maar zo’n Frank du Mosch (NCRV en niet de jongste meer) zegt hoogstelijk* verbaasd te zijn over het groot aantal hulpverleners van Jeugdzorg dat op één probleemgezin wordt gezet. Wat mij dan weer verbaast, want hij had dat moeten én kunnen weten. Du Mosch heeft –gelukkig voor hem- geen weet van zijn eigen domheid. Dat is het prerogatief van de domme: dat hij zichzelve in zijn domheid niet kent. Maar was de overmacht aan hulpverlening niet ter sprake gekomen dan had journalist Du Mosch allerlei zgn. domme, slimme of kritische vragen gesteld zonder dus eigenlijk te weten waarover hij het heeft.
Op een gegeven moment ging het in de media steeds over “Tanja”, Farc en Columbia. Ik dacht meteen: Bétancourt! Het heeft lang geduurd voordat in de media deze link met haar werd gelegd.

Dit is het pijnlijk inzicht: de professionals en spraakmakers hebben minder kennis dan mag worden verwacht. Bepaalde vragen worden niet gesteld of juist wel, bepaalde opmerkingen worden niet gemaakt of juist wel. Gewoon, omdat de deskundige het niet weet!

Of neem zo’n Harry de Winter –fervent bestrijder van Wilders- die in gesprek met Spruyt niet blijkt te weten dat op sommige scholen niet meer over de holocaust onderwezen kan worden. Hij had het kunnen weten, want ik wist dat ook (wat ik niet weet en hij wel, weet ik natuurlijk niet). Misschien weet Harry ook niet dat enkele Marokkaanse gezagsdragers Nederland als hun 17de provincie van Marokko zien? En dat een AIVD-tolk voor hoogverraad (?) is veroordeeld en een Marokkaanse politieagent van verraad wordt verdacht? Dat Aboutaleb pas geleden een medaille heeft ontvangen van de Marokkaanse Regering? Dat kamerlid Arib in een commissie zit die de koning adviseert? Dat ouders niet vrij zijn bij het kiezen van een naam voor hun kind? Dat een Marokkaan nooit zijn nationaliteit kan opgeven? Wel eens van Amicales gehoord? Ede, Gouda, Nijmegen, Slotervaart etc.?** Ja, zonder kennis heeft onze Harry natuurlijk makkelijk praten. Zalig de onwetenden!

Voor Femke Halsema is –naar eigen zeggen- het kijken naar NOVA een last. Ze leest liever chique buitenlandse kranten, zoals de New York Times. Zorgelijk zo’n opmerking, want ze zegt dus eigenlijk de werkelijkheid van de gemiddelde Volkskrantlezer niet te willen kennen, maar bedoelt natuurlijk de werkelijkheid van de “Telegraaflezer”. Dus Halsema praat als een kip die niet geaard is, die het contact met de werkelijkheid –althans de Nederlandse- heeft verloren. En wij maar denken dat we in ieder geval vanuit dezelfde feiten spreken.

Het verschil tussen “elite” en “volk” zou dus best eens niet een kwestie van interpretatie of van beleving van de werkelijkheid kunnen zijn, maar van kijken naar geheel verschillende werkelijkheden. Dat beiden als het ware met de ruggen naar elkaar staan en naar iets anders kijken. Het zou de onwetendheid verklaren.



rkh 23 sept. 2008

* Woord staat niet in de Van Dale.

** Op de Belgische TV had/heb je een spel, waarbij op een onderwerp (bijv. reljeugd) moet worden geassocieerd (Rif, Kaftan, Slotervaart, Inteelt etc..). Van te voren heeft de redactie vastgesteld welke trefwoorden moeten worden geraden om punten te verdienen. Een mooi format om al brainstormend en in vrolijke stemming zaken bespreekbaar te maken.