De dommen worden dommer

Iemand met een goed verstand kon in vroegere tijden –door omstandigheden- gedwongen zijn een eenvoudig ambacht te aanvaarden. Zo iemand gaf het beroep aanzien, vijzelde het moreel van zijn collega’s op en was een voorbeeld voor anderen. Zijn specifieke gaven kon hij laten zien in kerkelijk verband, in bondswerk of ander bestuurlijk werk. De arbeidersklasse was nog tamelijk heterogeen.

Het onderwijs heeft zijn emancipatorisch werk gedaan. Wat nu achterblijft, zijn mensen die qua intellectuele vaardigheden niet mee kunnen komen. Het potentiële rolmodel zoekt een goed heenkomen. Wie goed zou zijn op het VMBO, gaat naar de HAVO. Wie goed zou zijn op de HAVO, gaat naar het Atheneum. Wie goed zou zijn op het Atheneum, gaat naar het Gymnasium. Het Gymnasium gaat er niet op vooruit, omdat door deze aanwas het niveau daalt en de mentaliteit wijzigt. En eigenlijk zijn door deze opwaartse stuwing alle schooltypes verliezers.
Op het VMBO zal nu nog veel verborgen allochtoon talent zitten. Maar ook hier zal de emancipatie zijn werk doen. Het is een proces, dat alle intelligentie uit de “domme massa”* haalt en een homogene onderklasse oplevert. Om die reden kan gesteld worden, dat “de dommen dommer worden”.
Het is dan ook mijn voorspelling dat het VMBO in zijn huidige vorm er nooit beter op kan worden, wat je ook doet. In tegendeel er wacht ons nog veel meer ellende.

De bestuurskundigen Mark Bovens (Utrecht) en Anchrit Wille (Leiden) vinden dat de volkspartijen (VVD, PvdA, CDA) zelf schuld zijn aan het ontstaan en de groei van de zgn. populistische partijen (PVV, SP). Nederland is een diplomademocratie geworden. De politiek wordt bevolkt en gedragen door hogeropgeleiden. Een nieuwe tweedeling –namelijk die tussen lager- en hogeropgeleiden- dreigt na de tweedeling van kapitaal en arbeid.
De bestuurskundigen noemen ook als mogelijke oplossingen minder nadruk bij benoemingen op professionele expertise en meer nadruk op vertegenwoordiging/afspiegeling.
Mijn mening is, dat de mensen die zij zoeken (laagopgeleid en toch voldoende intellect om een discussie te kunnen volgen en te kunnen voeren) zijn uitgesorteerd en nu tot de zgn. hogeropgeleiden behoren. De lageropgeleiden van nu zijn niet meer de lageropgeleiden van vroeger.
Alleen een allochtoon politiek talent kan nog –for the time being- aan de wens van de beide bestuurskundigen tegemoet komen.

rkh, 06-04-09


* Een woordkeuze om mijn punt te maken, maar die me wel tegen de borst stuit.

Het geval Knevel

Luther spijkerde zijn stellingen aan de deur van de slotkerk van Wittenberg. Knevel zette zijn handtekening onder een contract, vol op tv. Het speet hem mensen valselijk op het spoor van het creationisme te hebben gezet. Daarin geloofde hij nu niet meer. De achterban was aangeslagen; alleen al die suggestie namens anderen te spreken! Hoogmoed, ijdelheid, hybris.

Het geval Knevel staat niet op zich. Het is het algemene verhaal van de herder die van zijn kudde is afgedwaald. De “enge man” mocht aanschuiven bij Barend&Van Dorp. Hij mocht aan de keukentafel van Plasterk zitten. Plasterk noemde hem in het openbaar “een intelligente man”. Hij werd ontvangen in DWDD van Matthijs van Nieuwkerken. Knevel kreeg vrienden buiten zijn zuil. Hij begon te lopen, te kwaken, te vliegen en te zwemmen als een eend. De oude mens werd afgelegd. Knevel werd salonfähig en ontsteeg zijn schapen. Of het Knevels eigen intellectuele ontwikkeling was die het proces heeft ingezet of dat het Plasterk c.s. was of dat Knevel er gewoon graag bij wilde horen, dat alles is moeilijk te achterhalen. Het “in de wereld zijn” is in ieder geval een “van de wereld zijn” geworden.

Een verschil met de “politieke elite” is, dat Knevel wel degelijk weet wat leeft bij zijn achterban. Maar net als de elite is hij even vergeten de achterban mee te nemen in zijn ontwikkeling. Dat betekent achteloos zaken voor vanzelfsprekend verklaren, die (voor de achterban) helemaal niet vanzelfsprekend zijn. Dat heet “arrogantie”.

rkh, 01-04-2009