zaterdag, november 29, 2008

Marokkanenmoeheid en de wet van de herhaling

Wie één keer zegt “I have a dream …”, heeft niets gezegd. Wie dat herhaalt, is op weg iets te zeggen. Wie dat voor de derde maal zegt, is bezig een statement te maken dat wordt gehoord*. In de herhaling schuilt de kracht, maar het moet natuurlijk niet te gek worden. Ds. King kwam aan acht. Het hadden er –me dunkt- niet veel meer moeten zijn**. Ook humor en muziek kunnen met herhaling kracht zetten.
Ging het bij de dominee crescendo bij dreigen gaat het precies andersom: de eerste dreiging is het meest effectief.
Kortom, de herhaling bepaalt of en in welke mate de boodschap overkomt, dat is dus puur vorm en iets totaal uitwendigs. Er lijkt een wet van de herhaling te zijn.

Onlangs verscheen in het forensenblad Sp!ts (gelieerd aan de Telegraaf, vooral jonge lezers) een open brief met een verzoek van min of meer bekende Nederlanders van Marokkaanse komaf aan met name de Nederlands-Marokkaanse gemeenschap om nu ook eens zelf zijn verantwoordelijkheid te nemen jegens de “Marokkaanse” kansenmijders***. Waarom precies déze oproep?
Dat de “Marokkaanse” gemeenschap een statement moest afgeven na al die commotie over Gouda, Ede, Amsterdam etc. etc. was duidelijk (met dank aan Wilders), al was het alleen maar om subsidies veilig te stellen. Dat het niet weer een filippica, klaagzang à la Mohammed Rabbae jegens Nederlanders kon worden, was ook duidelijk. Dat verhaal over armoede, discriminatie en racisme was gewoon al te vaak gehoord. De boodschap is te vaak herhaald en daardoor sleets geworden. Zou dat niet zo zijn dan hadden ongetwijfeld types als Doekle Terpstra, Hans Dijkstal en Mohammed Rabbae nu weer de kans aangegrepen verder te polariseren. Het kan verkeren. Dit heet “contingentie”: het had ook anders kunnen zijn.

Een bericht over jonge Marokkanen die in Gouda een brandbom hebben gegooid naar een gereformeerde kerk, was niet overal nieuws. Alleen AD, De Telegraaf, Elsevier en het Reformatorisch Dagblad vonden het bericht (volgens Google News) van voldoende belang. Er is kennelijk –door de herhaling- een Marokkanenmoeheid ingetreden. Andere kranten en media oordelen kennelijk: teveel van het slechte, is ook niet goed. Trouw zal blij zijn een reden te hebben de andere kant op te kijken.

Merkwaardig toch: Een relevant bericht wordt niet geplaatst om redenen dat een dergelijk bericht al eerder is verschenen. Dat heet “medialogica”.

rkh, 28-11-2008


* Fractieleider Hamer kwam op een partijcongres met een herhaald “Ik baal ervan ….”.
N.a.v. de benoeming van Aboutaleb tot burgemeester zat Faoud Sidali –voorzitter van een deelraad- aan bij NOVA. Hij had zich terdege geprepareerd en vroeg Sörensen herhaald: “Waar was jij toen Aboutaleb …”. Potsierlijk. Sörensen kon alleen maar antwoorden: “In Rotterdam”.

** “Verder ben ik van mening dat Carthago verwoest moet worden” lijkt aan geen maat gebonden te zijn.

*** Elatik (die tegen opvoering Aïsa was) liet optekenen dat haar naam eronder stond, omdat ze het zat was steeds als Marokkaanse aangesproken te worden op het gedrag van Marokkaanse probleemjongeren. Zal deze wethouder van een deelraad de intentie van de boodschappers wel hebben begrepen?


donderdag, november 27, 2008

I. Kant schiet toch te kort

Handel zo dat de maxime (regel) van uw handelen algemene wet kan worden”, aldus Kant in zijn Kritik der practische Vernunft. De morele keuze mag dus niet afhankelijk zijn van tijd, plaats, maatschappelijke positie, toevallige behoeftes etc. Over wie of wat je bent, moet bij keuzes -volgens John Rawls- een veil of ignorance (sluier van onwetendheid) hangen.

Wie vóór bijzonder onderwijs is, heeft als maxime: Ouders geven –binnen grenzen- zelf inhoud en vorm aan opvoeding en opleiding van hun kinderen. Zij zijn primair verantwoordelijk. Dat betekent dus ook dat islamitische scholen worden toegestaan.
Wie tegen bijzonder onderwijs is, heeft als maxime: Samen naar het openbaar onderwijs, voor gelijke kansen van iedereen, ontmoetingen en rationaliteit. Ik zou zeggen dat er dan geen plaats is voor Dalton-onderwijs, Montessori-onderwijs etc Want vorm is ook inhoud.

Probleem is nu dus dat Kant met zijn formele regel helemaal geen houvast biedt, want beide maximes kunnen wet worden, althans wanneer het aan de respectievelijke aanhangers ligt.

woensdag, november 19, 2008

De denkfout in de naturalistic fallacy

Je mag niet van “is” (zijn) tot “ought” (behoren) besluiten. Je mag dus niet zeggen dat homofilie tegennatuurlijk is en om die reden verwerpelijk. Dat is het verhaal. Je zou dan de bekende naturalistische drogredenering begaan.

Er wordt bij dat verwijt echter uitgegaan van een kloof tussen zijn en behoren en van een “naakt” zijn en dat is op kentheoretische gronden niet houdbaar. Zijn is altijd een gewaardeerd zijn. Je noemt homofilie “tegennatuurlijk”, omdat je het verwerpelijk vindt. Precies omgekeerd dus: niet van zijn naar moeten, maar van moeten naar zijn (naar moeten). Levinas zegt ergens (herinner ik mij zelfs nog na 32 jaar): “L’éthique précède l’ontologie”: eerst het moeten, dan pas het zijn.

De communist Ernst Bloch ( “Naturrecht und menschliche Würde”, bekend geworden met “das Prinzip Hoffnung”) zag de makke van het formalistische rechtspositivisme. Een grondslag –vastigheid- ontbrak. Hij vond een verhaal nodig om mensen te bemoedigen, richting te geven en ergens voor te laten strijden. En zo kwam bij hem vanuit de moraal het natuurrecht terug.

In plaats van een “naturalistische drogredenering” kan beter gesproken worden van een “truïsme”. Want in het zijn zit al het behoren verborgen, zoals in een wiel rondheid. Bij zo’n redenering –bijv. dat homofilie tegennatuurlijk is en daarom verwerpelijk- wordt dus eigenlijk niets nieuws gezegd. Met dit verschil dat beroep doen op de natuur een retorische meerwaarde heeft en dus autoriteit geeft.


p.s.: Al na 21 minuten is deze tekst via Google opvraagbaar.


rkh, 18-11-2008

zondag, november 16, 2008

Trucs, leugens en halve waardheden

Hier een samenvatting van het commentaar van Trouw d.d. 15-11-2008 bij het aftreden van Vogelaar met daarbij mijn commentaar.

Samenvatting
De boodschap van Vogelaar was: bij integratie gaat het om wederkerigheid, d.w.z. de immigrant leert de regels van het land, de autochtoon biedt perspectief (1). In een eerder interview had ze zich laten ontvallen dat moslims zich in dit land moeten kunnen wortelen (2).
Deze boodschap is slecht begrepen. Rechtse partijen hebben zich vrolijk gemaakt over (de “knettergekke” en tragische) Vogelaar. PvdA-kamerlid Spekman (“Ik bedoel het echt goed!”) begreep het ook niet helemaal en kwam met het voorstel om Marokkaanse crimineeltjes te vernederen: “dat zal ze leren”. Per definitie kan iemand als Vogelaar dan al niet meer goed doen (3). Van deze PvdA kon ze dus geen rugdekking krijgen.
Vogelaar slaagde er onvoldoende in de autochtone bevolking erbij te betrekken(4). De boodschap is ook moeilijk over te dragen aan de oude wijkbewoners, want "in zo’n gespannen situatie is wederkerigheid al gauw te veel gevraagd" (5).
Natuurlijk was haar optreden in de media niet goed. Maar het is wel vette pech dat het onderwerp “integratie” overwegend door beeldvorming wordt gedicteerd. (6)

Commentaar
1. Wat een verkrachting van de taal en wat een doorzichtige, retorische truc. Is bijv. de relatie Trouw-Abonnee wederkerig, omdat Trouw informatie/duiding geeft en de abonnee betaalt? Natuurlijk niet, wat een onzin! De krant van 't Doeklen wil dat de naïeve lezer subliminaal meekrijgt dat integratie van twee kanten moet komen.

2. De titel van het betreffende artikel is "Help de islam zich te wortelen in Nederland" en in het stuk staat "...islam en moslims moeten zich hier kunnen wortelen". De commentator heeft eventjes over het hoofd gezien dat het (ook en vooral) over het wortelen van de Islam gaat. Toch niet zo gek dat de gewone man die vreselijke beelden van de praktijk van de Islam dagelijks voorbij ziet komen, zich enige zorg maakt over de woorden van mevr. de minister. Hier wordt dus gelogen. Waarom?

3. Interessant! Wat mag dan wel die definitie zijn? Het gaat hier dus wel over logica. Sluiten ook opvoeding en de pedagogische tik elkaar per definitie uit? Probleem is ook dat Spekman drie weken geleden met zijn plan kwam. Terwijl het gebrek aan rugdekking al van veel langer terug is.

4. De commentator suggereert welwillend dat mevrouw er veel aangedaan heeft om in contact te treden met de autochtone bevolking. Heeft de commentator ooit op de weblog van Carel Brendel gekeken? Ik herinner mij vooral dédain en totaal gebrek aan empathie van de kant van Vogelaar; dat wij ("achterlijke blanken") nog veel kunnen leren van de hand die uitgestoken wordt tijdens de Itfarmaaltijden etc. Terwijl in de krant staat dat er weer iets vreselijks is gebeurd wederom met Marokkanen als actoren.

5. Volgens mij is dit écriture automatique; de commentator zegt maar wat. De heer Van Laar (?) uit Amsterdam -in verschillende uitzendingen geweest- die met zijn vrouw de Marokkaanse buurkinderen hielp etc. etc. en uiteindelijk door diezelfde jongens uit zijn huis werd gejaagd. Aboutaleb was ervan ontdaan. En de commentator zegt dan: ze (de blanken) staan niet open, maar dat is begrijpelijk. Hoeveel zijn er niet positief begonnen en hebben zich uiteindelijk afgekeerd!?

6. Graag wat preciezer. Wordt het onderwerp “Integratie” nu voor 70%, 80% of 90% gedicteerd door beeldvorming? “Gouda bestaat niet. Allemaal imago!”. Laten we wel zijn, de kreet wordt –los van enige realiteitszin- gebruikt als schibbolet om de bokken van de geiten te scheiden.

woensdag, november 12, 2008

"Einklammern"

Verwijlen bij een fenomeen, geen oordeel vellen over feitelijke juistheid of onjuistheid, over waarheid of onwaarheid, de werkelijkheid als het ware tussen haakjes zetten (“einklammern”) dat is een methode waar je wat mee kunt. Dat is de methode van de fenomenoloog Edmund Husserl. Het doet er in eerste instantie niet toe of iets waar of onwaar is. Iemand ziet paarse muizen over zijn dekbed gaan, dat is het uitgangspunt. Het komt er op aan deze ervaring betekenis te geven.

Een jonge vrouw kreeg in Den Haag bij een pinautomaat het mes op de keel. Twee Marokkanen of Turken* wilden haar pinpas en code en anders zou haar kleuter worden ontvoerd. Vandaag hoor ik voor de radio dat de vrouw alles bij elkaar heeft verzonnen.
Je kunt zeggen: “case closed”. Maar wat blijft staan –los van achtergrond en verdere verhalen- is dat veel mensen (autochtonen én allochtonen) het verhaal geloofden. Kortom, een dergelijk brute overval wordt als een reëel scenario gezien. Dat zegt toch wel wat, namelijk hoe in dit land over bepaalde bevolkingsgroepen wordt gedacht en hoe die over zichzelf denken

Het verhaal gaat dat HM Beatrix ’s avonds haar hondje uitliet in de paleistuin en dat zich de volgende dialoog ontwikkelde:
Bea: “Goede avond, Marechaussee”
Marechaussee: “Goede avond, Majesteit”
Bea: “Het is Hare Majesteit”
Marechaussee: “Het is koninklijke Marechaussee”
Het schijnt een grapje. Maar Beatrix zou er goed aan doen dit niet zo maar weg te wuiven. Want in zo’n verhaal zit altijd waarheid, los van of het echt gebeurd is of niet.

Derde voorbeeld: Aan het eind van De wereld draait door heeft Boekestijn zgn. off the record tegen Maarten van Rossum onaardige dingen gezegd over fractieleider Rutte. Boekestijn heeft al snel zijn excuses aangeboden en later ook nog eens aan de fractie.
Zaak is nu geen energie te verspillen aan de vraag of Boekestijn gelijk heeft, maar je af te vragen wat dit alles zegt over Boekestijn, Rutte en de VVD-fractie. In ieder geval dit: Boekestijn toont geen loyaliteit jegens de fractie, Rutte heeft geen commitment weten te krijgen wat mogelijk iets zegt over zijn leiderschapstijl.





* Ik vond het wel meteen vreemd dat de vrouw kennelijk geen onderscheid wist te maken tussen deze etnische groepen.

10-11-2008

vrijdag, november 07, 2008

Perspectief wisselingen

Feiten en gebeurtenissen zijn altijd geïnterpreteerde feiten en gebeurtenissen. Vanuit een bepaald perspectief wordt iets al dan niet als feit geaccepteerd en krijgt het -in de gegeven context- betekenis en gewicht. Een verjaardagsdatum op zich is waardeloos d.i. zonder betekenis. Naakte feiten bestaan niet. Perspectief wisselingen maken bij uitstek duidelijk dat je inderdaad door een gekleurde bril kijkt en wisselingen laten zien hoe snel de definitie van een situatie kan veranderen. Maar anders dan bij de kubus van Esscher kun je hier niet spelen met het perspectief door je op één ribbe te concentreren, want de onschuld is weg.

In de jaren ’70 liep ik ’s avonds laat in Hoog Catharijne naar de treinen. Een meisje kwam mij tegemoet. Een jongen die voor mij liep keerde plots om en ging met gebogen hoofd achter dat meisje aan. Ik er op afstand achteraan. En ja hoor, om de hoek geschreeuw. Ik versnelde mijn pas en ook ik begon te roepen. Ik heb maanden gedacht dat op dat moment een verkrachting aanstaande was, maar later is dit “verkrachtings” perspectief vervangen door dat “van een gedrogeerde schlemiel die een tasje wilde roven”.

Kort geleden vroeg een wat oudere man van Oost-Europese komaf mij een munt te wisselen. Een vriend van hem stond een eindje verder te wachten. De man wilde duidelijk helpen met het doorzoeken van mijn portemonnee. Ik werd er agressief van en beëindigde abrupt en woedend de onderhandelingen. Ik las gisteren dat dit gedrag van oplichters is; ze zijn op zoek naar betaalkaarten. Het perspectief “helpen van een mens in nood” werd stante pede ingeruild voor dat van “help, een oplichter actief”.

Van Wim Kan komt de volgende grap: Een vrouw van lichte zeden wordt voor haar diensten met vals geld betaald. Ze komt daar pas later achter en concludeert dan alsnog te zijn verkracht. Door wisseling van perspectief wordt de hele situatie plots geherdefinieerd.



rkh, 07-11-2008

dinsdag, november 04, 2008

De mantra van de kleine aantallen

Bij de affaire Yvonne Lont hoorde je Rouvoet niet over het kleine aantal homofoben binnen de ChristenUnie. En als het gaat over comazuipers wordt niets kleiner gemaakt dan het is. Bij een spoorwegstaking zul je Eurlings niet horen over het kleine aantal stakers of over een harde kern van stakers en dat de rest wel deugt. Bij voetbalrellen wil men nog wel spreken van een “harde kern”, maar noch de kleinheid van het aantal noch de goedheid van de rest zal beklemtoond worden.
Maar zo gauw het gaat over problemen met Marokkanen haast heel Politiek Bestuurlijk Nederland zich echter erbij te zeggen dat “het gaat om een klein aantal, dat het verpest voor de rest. De overgrote meerderheid deugt”*. Iemand heeft deze formule eens bedacht, anderen praten na. Niemand –bijna niemand- neemt de moeite concrete cijfers te noemen. Niemand die al die zgn. kleine aantallen (Ede, Utrecht, Venlo, Gouda etc) bij elkaar optelt. Ik neem eigenlijk ook aan dat niemand cijfers kent en dat men zo maar wat zegt**. Ook journalisten spelen het spel mee en vragen niet verder. Men ontsteekt wel eensgezind in woede als het spel en het stilzwijgen door derden ruw wordt verstoord.
“Het gaat om een klein aantal, dat het verpest voor de rest” is een bezweringsformule die de kurk op de fles moet houden en een signaal dat men aan de goede kant staat. Het is een vraag aan de moslimgemeenschap om een cijfer voor goed (dhimmie) gedrag. Eigenlijk is zo’n mantra een ontkenning en in zijn heftigheid en absurdheid tegelijkertijd ook een erkenning dat er een probleem met Marokkanen is. Maar wel met het consigne om er verder over te zwijgen.
Het ontbreekt Politiek Bestuurlijk Nederland aan moed en daadkracht. Het beleid is er één van “pacificatie en accommodatie”. Mensen als Cohen kijken net zo lang weg tot het echt niet meer gaat en dan komt de fase van pappen en nathouden. Je kunt er onderscheidingen mee krijgen en prijzen mee winnen.

En dan nog dit: Wanneer een klein allochtoontje -in zeg Slotervaart- laat weten dat de wijk straks van de allo’s is, dan zou dat reden tot zorg moeten zijn. Zo’n jochie zegt niet zo maar iets, dat praat anderen na. Wanneer er ook zo’n jochie is in Ede en in Venlo dan is er alle reden voor grote zorg. Je kunt dan niet volhouden dat slechts een klein aantal -namelijk drie van die jochies- onaardig doet. Zij staan voor meer: pars pro toto***. Die jongens zijn sprekers met een achterban.


* Farid Azarkan, de voorzitter van het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland had het er over dat 99.9% van de 300.000 Marokkaanse Nederlanders “goed” is. Dat is waarschijnlijk inclusief baby’s, kinderen, idioten, vrouwen en bejaarden. Corrigeren we hiervoor dan komen we uit op zeg 1.0% (i.p.v. 0.1%) slechte Marokkaan-Nederlandse jongens. Dat is dus al 10 maal zoveel! En natuurlijk zegt Azarkan maar wat, daar wordt hij voor betaald.

**Cisca Dresselhuys hield lezingen over de groene weduwes in de slaapsteden. Toen iemand vroeg om cijfers en onderbouwing, antwoordde ze dat onderzoek had uitgewezen dat het om 80% van de Vinex-vrouwen ging. Ze bedacht dat ter plekke en is er ook nog trots op.

***Pars pro toto. Dat geldt ook voor Tanja Nijmeijer uit Denekamp die Romaanse talen studeerde in Groningen en uiteindelijk bij het Farc terecht kwam. Zij is academica en kan waarschijnlijk zelfstandig denken. Maar uit wat voor milieu komt deze dame eigenlijk en in welke milieus heeft ze zich genesteld?

rkh, 27-10-2008