Gij zult niet met makkelijke oplossingen komen

Eén van de veel gehoorde dooddoeners uit de gereedschapskist van politici is: “Er zijn geen makkelijke oplossingen”. Of op z’n Duits: “Es gibt keine einfache Lösungen”. Met deze goedkope oneliner wordt dan een onwelgevallig voorstel afgeserveerd.

Maar wat is er in vredesnaam tegen makkelijke oplossingen?

Alsof een complex probleem alleen maar complexe oplossingen kent en alsof elk controvers probleem complex is. Dat is natuurlijk onzin. Het probleem bijv. dat de Middellandse zee een dode zee dreigt te worden, los je simpel op door boten met vluchtelingen en gelukszoekers meteen terug te slepen naar de kust van herkomst. In één klap sloop je dan het verdienmodel van de mensensmokkelaars en voorkom je dat mensen zich als lemmingen te water begeven. Hard om erger te voorkomen.

Tegen zijn onder het roepen van “Er zijn geen makkelijke oplossingen” heeft niets met de eenvoud van de voorgestelde oplossing vandoen, zoals wel wordt gesuggereerd, maar heeft alles te maken met een ideologische bevlogenheid die een keuze voor deze oplossing domweg onmogelijk maakt. Het is dus gewoon een manier van Nee-zeggen. De ideologie is in dit geval de ideologie van “Un Passe-Partout pour Tous” (copyright rkh). Wanneer er iets simpel is –in de zin van eenvoudig én idioot- dan is het wel de Idee dat de wereld van iedereen is.

Idealen laten zich moeilijk met woorden bestrijden, dus is het wachten op de reality-check. Wachten op een wal die het schip keert.

rkh, 29-06-2017

Angstmanagement

In dit era van islamistisch geweld wordt vaak gezegd: “We laten ons geen angst aanpraten, want daar is IS juist op uit”. Mij verbaast met wat voor een aplomb dit wordt gezegd en hoe makkelijk dit indaalt bij de mensen.

Een verklaring hiervoor is, dat ten eerste het frame (“IS wil het volk angst aanjagen”) een handelingsmogelijkheid biedt. Je kunt zelf wat doen, nl. gewoon doorgaan met (Westers) leven. Ten tweede, dat dit frame en deze mantra mooi aansluiten op de alledaagse wijsheden van het schoolplein en van thuis als “Laat je niet boos maken, want dat willen die pestkoppen juist” en “Niet reageren!”. En ten derde: we willen graag rust in de kop.

De impliciete boodschap is hier: “IS wordt verslagen, als je geen angst toont”. Maar ondertussen staat de overheid wel op scherp; zie de roadblocks en de extra bewaking. En is de expliciete boodschap: “Er is een gerede grond voor angst”.

De overheid geeft dus een dubbele boodschap af: “Wees niet en wel bang”.

Deze paradox laat zich makkelijk oplossen. Want het doel van IS is natuurlijk helemaal niet om de bevolking angst aan te jagen, dat is hooguit mooi meegenomen. Doel is de vernietiging van “het Westen”.

Ik wil wedden, dat ten tijde van de RAF niemand dacht dat hun doel was lands industriële elite angst aan te jagen. Doel was de vernietiging van het kapitalisme.

Je kunt dus weer met een gerust hart bang zijn.

rkh, 25-06-2017

Problemen aanvliegen

Op welke manieren kun je je tot een probleem verhouden? Wat zit er tussen ontkennen en accepteren? Ik kom aan 7 wijzen van verhouden.

Ik neem ter illustratie immigratie –met name niet-Westerse- als probleem. Meer toegespitst: “De niet-Westerse immigratie ondergraaft de onderlinge solidariteit”.

1..Ontkennen

(De ontkenner zegt dan bijv.:) Onzin! Zie de vele “refugees welcome”-demo’s in het Duitsland van sept. 2015. Als dat geen bewijs van solidariteit is!

2..Negeren

3..Ridiculiseren

Gaan we dan een muur om Europa bouwen? Fort Europa?

4..Omzeilen

Het probleem van deze tijd is het klimaat. Of: immigratie heeft ons land hard nodig (verschuiving van thema).

Dit is het standpunt van extreemrechts (Godwin, shooting the messenger)

5..Bagatelliseren

Wat meer openheid van onze kant en wat meer geld naar integratie dan komt het wel goed.

6..Relativeren

Immigratie is er altijd geweest en zal er altijd zijn. Of: er zijn nog grotere problemen.

7..Accepteren

Zie Putnam (Bowling alone).

Deze opsomming biedt een raamwerk om een discussie voor te bereiden; Je kunt je systematisch prepareren op mogelijke tegenwerpingen.

ps: Over dit onderwerp schreef ik eerder in 2006 onder de titel “Problemen”. Ik heb nu omzeilen toegevoegd en verhullen is bagatelliseren geworden. Dat het nu 7 wijzen van verhouden zijn, geeft mij het gevoel er nu wel mee klaar te zijn. Het getal 7 is immers heilig.

rkh, 21-06-2017

Wolf herkent onrecht

Onder deze titel bracht de Volkskrant van 10/6 wetenschapsnieuws: Weense wetenschappers hebben ontdekt, dat een wolf weigert op een knop te drukken als hij daarvoor niet of matig wordt beloond en een andere wolf met dezelfde taak wel het volle pond krijgt. Conclusie: Wolven hebben een gevoeligheid voor onrecht en die staat dus los van domesticatie.

Maar als wolven als het ware onrecht ruiken, waarom komt de wolf die wel goed wordt bediend dan niet in opstand? Als de bewering/suggestie is dat dit besef van onrecht bij wolven basaal is (vergelijkbaar met ons “Gij zult niet doden”) dan moet een afwijking toch verklaard worden?

Mij lijkt het gedrag van de weigerwolf afdoende verklaard met basale emoties als jaloezie en afgunst. Je hebt dus een verklaring in termen van onrecht helemaal niet nodig. Ik zou zeggen, laat het scheermes van Ockham zijn werk doen. En wat mij betreft behoeft het gedrag van de coöperatieve wolf geen verklaring.

Blijft staan waarom sommige wetenschappers zo graag dieren willen vermenselijken. Bij mijn weten wil in elk geval apenonderzoeker Frans de Waal alleen nog maar over altruïsme bij dieren schrijven. Een wilsakt dus, die te denken geeft.

rkh, 15-06-2017

De vluchteling en de robot

De Duitse werkgevers waren maar wat blij met de komst van een miljoen asielzoekers. Er was immers een nijpend tekort aan arbeidskrachten mede als gevolg van de veranderende demografie (meer mensen met pensioen, minder jongeren). Een taalcursusje hier en wat om- en bijscholing daar en je hebt er een arbeider bij. Een dik jaar later moesten diezelfde werkgevers trouwens al constateren dat het allemaal niet zo simpel is. Met loonsverhogingen, bijscholing en sancties op niet werken voor de eigen bevolking zou meer zijn bereikt.

Demografie als argument voor meer immigratie, dat hoor je tegenwoordig vaker. De Groenen willen minder druk op het milieu, dus je zou verwachten dat ze niet blij zijn met nog meer mensen en blij zijn met minder kinderen. Klassiek links wil geen neerwaartse druk op de lonen en zou dus tegen de grootschalige import van arbeid moeten zijn.

Maar niets van dit alles. Werkgevers, Groen en Links zijn vereend in hun enthousiasme voor de nieuwkomer. Een combinatie die wantrouwend zou moeten maken. Argument of schijnargument: ze zeggen allemaal de demografische ontwikkeling voor te willen zijn met een “Willkommenskultur”. Ook de afgewezen asielzoeker die iets kan, blijft welkom.

Maar logisch zou zijn om de demografische neergang qua inwonersaantal juist te verwelkomen. Want er zal nu en in de toekomst minder werk zijn als gevolg van de administratieve- en industriële automatisering, wat nu “digitalisering” heet.

“Minder werk voor meer mensen”, dat is vragen om problemen.

rkh, 08-06-2017

Uit de tijd

“Ouderwets”, “Niet meer van deze tijd”, “Zo 2016”. Allemaal waardeoordelen die op z’n minst oproepen tot herdenken. Ook allemaal waardeoordelen die als feitelijke oordelen worden gebracht, maar daarmee nog geen argumenten zijn. Want tijd op zich is neutraal; tijd kent goed noch kwaad. De moraliteit van slavernij bijv. hangt op geen enkele manier van de tijd af.

“Niet meer van deze tijd” zegt dus helemaal niets. Merkwaardig daarom, dat de woorden zo gemakkelijk worden uitgesproken en zo vlot worden geaccepteerd. Ja, het zegt iets over de spreker die het ergens niet mee eens is en van zijn gelijk is overtuigd. En het zegt iets over de toehoorder die vindt dat de spreker eigenlijk wel een argument heeft.

Met de ethos en de pathos zit het dus wel goed, maar wat in de “redenering” ontbreekt is de ratio.

Wanneer bijv. gezegd wordt “Begraven is niet meer van deze tijd” dan is er een praktijk (begraven) en een alternatief (cremeren). Maar redenen waarom de praktijk ongewenst is en het alternatief aantrekkelijk, worden niet gegeven. Dat is kennelijk niet nodig.

Mij ergert de tersluikse verwisseling van feit en waarde en het ontbreken van rationaliteit. Wie de tijd als argument gebruikt, beledigt het intellect.

rkh, 05-06-2017