Zelf problemen maken: de boycot

Spreekwoorden die wijsheden van eeuwen in zich bergen, kun je niet ongestraft negeren. De moderne mens heeft een broertje dood aan vermaningen en gemoraliseer en hem klinkt een spreekwoord algauw oubollig in de oren. Maar het blijft verstandig de "best practices" -die de levenswijsheden verwoorden- bij keuzes in het achterhoofd te houden, zo niet leidend te laten zijn*.

Neem deze praktische waarheid: "Schoenmaker blijf bij je leest!".

Jumbo kiest er voor producten uit de door Israel bezette gebieden te weren, waarschijnlijk onder het mom van "duurzaam ondernemen" of  "maatschappelijk verantwoord ondernemen".  Maar door deze keuze doet de supermarktketen -gewild of ongewild- aan politiek en verlaat dus deze schoenmaker zijn leest. Meteen zijn er problemen. Want waarom mogen klanten niet zelf kiezen, moeten dan ook niet andere producten (bijv. uit Marokko) uit de schappen en moeten niet alle producten en halffabricaten (ook de technisch geavanceerde) uit Israel worden geweerd?

Met zijn boycot schendt Jumbo de autonomie van klanten en het gelijkheidsbeginsel. Ofwel Jumbo neemt zijn klanten niet serieus, is selectief verontwaardigd en niet consequent.

Jumbo probeert zich nu weer uit de nesten te werken. Maar had de firma het simpele "Schoenmaker blijf bij je leest!" serieus genomen (i.p.v. luisteren naar modieuze praat) dan was er helemaal geen probleem geweest.

* Ik mag hopen, dat het onderwijs veel aandacht besteed aan spreekwoorden, gezegdes en uitdrukkingen. Het zijn krachtige communicatiemiddelen en de zgn. levenswijsheden dragen normen en waarden over.

rkh, 24-07-2013

De aap in ons

Wie ontkent van de apen af te stammen, wordt in onze cultuur voor gek versleten. Wie in idealen, beleid en kritiek de menselijke natuur negeert, wordt voor progressief en liberaal gehouden. Maar wat evengoed een ontkenning van de evolutietheorie inhoudt.

Mijn diepe overtuiging is, dat de natuur zich niet laat negeren en dat het van wijsheid getuigt dat als uitgangspunt te nemen. Wie enkel inzet op beschaving houde er rekening mee, dat bij anderen het laagje vernis uiterst dun is.

Iedereen zal trouwens eerst zijn eigen kinderen redden en dan pas die van de buren. Dat bedoel ik.

rkh, 19-07-2013

Voor sommige apen zijn de druiven zuur

Een hilarisch filmpje op youtube: Twee kapucijnapen zitten elk in een eigen hok en zijn goed zichtbaar voor elkaar. De taak is een steentje te geven aan de experimentator en als beloning krijgen ze telkens een schijfje komkommer. In de volgende sessie krijgt de ene aap een druif als beloning en de andere nog steeds komkommer. De laatste kapucijn ontsteekt daarover in woede.

Volgens Frans de Waal toont dit aan dat apen weet hebben van fairness.

Op de fiets overweeg ik dat dit een typisch voorbeeld is van het halve verhaal vertellen. Want de aap die druiven krijgt, gaat niet uit solidariteit in staking. Dus die druif heeft geen idee van rechtvaardigheid, althans handelt er niet naar.

De vraag is ook of de woedende aap wel weet wat fairness is. Want wat gebeurt er bijvoorbeeld als hij met zijn ervaring van onrecht in een derde sessie druiven als beloning krijgt en de ander komkommer? Ik vrees dat de bekommernis om de ander niet groot zal zijn. Eigenlijk geloof ik dus dat Frans maar een kwart van het verhaal vertelt.

Thuis gekomen, bekijk ik nog eens goed de TedTalk. Aan het eind vertelt De Waal -helaas voor mij- dat iemand al eerder kritiek had op het gedrag van de aap die de druiven krijgt. Maar -zegt hij- in een ander experiment met chimpansees gaat een chimp wel degelijk in staking vanwege het onrecht de ander aangedaan.

Het bestaan van de Idee van fairness lijkt dus af te hangen van het experiment (het soort dier en de stemming). Dat is vreemd, als de bewering is dat de dierenwereld morele concepten kent.

rkh, 10-07-2013

Mannelijkheid

Mannelijkheid is weer in. Althans, de tekenen zijn er. Een paar jaar terug stond in de Volkskrant (als ik mij goed herinner) een briefwisseling tussen Andreas Kinneging en Naema Tahir over dit thema. We hadden een Leon de Winter die een paar maanden terug zijn liefde verklaarde aan de kickbokser Badr Hari. En sinds kort vraagt Angela Crott aandacht voor de Pietje Bell in de man en voor de speciale rol van de vader in de opvoeding. Al langer zijn er vragen bij de oververtegenwoordiging van vrouwen in het lager onderwijs.

Dit zoeken naar evenwicht tussen mannelijk en vrouwelijk staat dwars op de hedendaagse verheerlijking van het homohuwelijk, waarin per definitie en de facto de gelijke verdeling van mannelijkheid en vrouwelijkheid ontbreekt. In weerwil van praatjes over vrienden en vriendinnen die mee opvoeden en van praatjes over gender, los dus van het fysiek.

Het verbaast, dat men zó in twee werelden kan leven. Dat verraadt een chronische vorm van schizofrenie; cognitieve dissonantie die niet als zodanig wordt herkend.

rkh, 08-07-2013

Homogeniteit is ons aller streven

Er is niets tegen diversiteit. Dat bijv. in een medisch team ook de psychologie en het maatschappelijk werk zijn vertegenwoordigd, is alleen maar goed voor de patiënt. Maar streven naar diversiteit als doel op zich is tegennatuurlijk. Het ideaal van de multiculturaliteit bijv. is daarop stuk geslagen. De natuur kan niet ongestraft genegeerd worden. Streven naar homogeniteit is des mensen, dat is evolutionair bepaald. De politiek zou dit als gegeven moeten nemen.

Wie in diversiteit als doel op zich gelooft -of beter: zegt te geloven-, kent zichzelve (d.i. de eigen natuur) niet of beter: wil zichzelf niet kennen. Het is juist dit soort fanatieke gelovigen dat -in naam van diversiteit- anderen uitsluit en daardoor in tegenspraak met zichzelf komt, zonder overigens daarin een probleem te zien.

Dit homogeniseren gaat via kwinkslagen, grapjes en kleine pesterijen, maar kan ook ontaarden in verketteren, demoniseren, ontslaan, wettelijk verbieden. Thilo Sarrazin schreef "Deutschland schafft sich ab". Merkel viel Sarrazin openlijk af zonder het boek te hebben gelezen. Sarrazin moest zijn hoge functie in de bankenwereld opgeven (en werd uit de SPD gezet?). Rick van der Ploeg wilde Paul Scheffer het land uittrappen. De criminologe Marion van San onderzocht de criminaliteit onder Antillianen. Is nu hoogleraar in Nederland, maar kon in België moeilijk aan werk komen.

Uitsluiten dus om de neuzen één kant op te krijgen. Daarmee onderschrijven de gelovigen in Diversiteit de facto mijn stelling dat het streven naar homogeniteit diep zit.

Dit is de diversiteitsparadox: in naam van diversiteit anderen je wil opleggen. Die paradox ontstaat, doordat men wensdenkt zonder te achten op de natuur in het algemeen en de eigen in het bijzonder die zich uiteindelijk toch roert.

R.K.H, Täsch, 25-06-2013