Het categorische imperatief

Ik heb R. in de psychiatrische inrichting opgezocht en daarna nog eens thuis. Ik was haar docent. Ze zat bij mij in een werkgroep Tekstlezen. Dat was -gedurende een paar maand- onze enige relatie.

Ben ik nu het goede heertje of een zuster Immaculata, omdat ik bij haar op bezoek ging?

R. had niets aantrekkelijks, eerder iets afstotends. Ik bezocht haar dus zonder bijbedoelingen. Mijn daad was onvoorwaardelijk. Ik deed het nergens om.

Maar waarom deed ik het dan wel? Omdat ik vond dat het moest: du sollst! Geheel in lijn met het categorische imperatief van Kant. De plichtsethiek ligt mij wel. Toch voelde dat -zeker in retrospectief- ongemakkelijk en onoprecht. Het ging immers niet om de concrete persoon, maar om het hooghouden van het tamelijk abstracte principe, dat elk mens van waarde is. Eigenlijk gebruikte ik R. als middel voor een hoger ideaal.

Nu is een formulering van het categorische imperatief van Kant: behandel de ander ook altijd als doel, nooit alleen als middel. Ik heb dus wel een probleem en misschien Kant ook.

rkh, 24-11-2012

Perverse solidariteit

De PvdA wil de basisbeurs verruilen voor een sociaal leenstelsel, want de slager om de hoek hoeft niet op te draaien voor de goed verdienende advocaat in spe. Jesse Klaver van GroenLinks spreekt namens de bakkers: "want we vinden het niet solidair dat de bakker nu betaalt voor de advocaat" (Ten Eerste, 21 november). Wouter Bos sprak in 2008 zelfs van een "perverse solidariteit", daarmee de solidariteitsgedachte op zich ook nog eens verdachtmakend. Wat voor een socialist natuurlijk niet zo slim is.

Voor Bos en Klaver betekent "solidariteit": geld van anderen geven aan zwakken. En voor beide heren zijn studenten per definitie niet zwak, omdat ze later -als het goed gaat- veel geld verdienen. De inbreng van dit tijdsaspect maakt de redenering tamelijk onzinnig. Ontwikkelingslanden met nog niet geëxploiteerde bodemschatten kunnen dan "Hulp Nu" wel vergeten, want later zijn ze rijk.

En ook hun (impliciete) definitie van solidariteit klopt niet. Je bent solidair -en niet noodzakelijk financieel- met mensen die de strijd aangaan met krachten en machten die hen het leven zuur maken. Dat zijn sterke mensen. Met zwakken heb je hooguit compassie.

Dit populistische gepraat over het al dan niet solidair zijn met studenten, verhult dus dat de discussie over de  studiefinanciering helemaal niet over solidariteit gaat. De discussie moet gaan over welbegrepen eigenbelang. En volgens mij betalen bakkers en slagers graag voor studenten als het maar ten goede komt aan de maatschappij als geheel, dus ook aan de bakkers en slagers van deze wereld, hun kinderen en kindskinderen.

rkh, 21-11-2012

Zelf problemen maken: de formatie

Rutte II is na hooguit 2 dagen al in de problemen. Jan Pronk heeft in wel gekozen bewoordingen de methode Bos/KPMG afgeserveerd: Formeren is geen potje kwartetten, maar schaken. Toch is dit positieve uitruilen van onderhandelingspunten niet de meest fundamentele fout in het formatieproces. En ook de snelheid van formeren is niet het springende punt.

De fundamentele fout is om geen draagvlak te creëren. Dit zal blijven opspelen. De poldergeest ontbrak en dat breekt op.

Anderen er niet bij betrekken en daarmee niet verantwoordelijk maken voor het eindresultaat, is vragen om problemen. Zelfs minister Schippers mocht -volgens Wiegel- niet meedenken. Maar er wordt vervolgens wel verwacht dat zij een PvdA-programma uitvoert.

Dat gaat dus niet werken, ondanks het feit dat zij als parlementslid (na een korte leespauze) en als minister haar handtekening heeft gezet.

Ook ministeries werden buiten de deur gehouden. Dus die zullen met plezier cijfers aanleveren, die het beleid van dit kabinet ondergraven. Er is ook nog zoiets als eergevoel.

Op eerste bladzijde van het regeerakkoord komt 3x "samen" voor, 2x "samenleving" en 1x "samenwerking". Wat betekent "samen"? Practise what you preach!

Het woord "polderen" komt overigens in het hele akkoord niet voor.

Mijn conclusie: hier zijn geen politici, maar managers bezig geweest die geen respect hebben voor de persoon en intellectuele capaciteit van betrokken anderen.

p.s.: Ik hoor niets over de armoedeval. Wanneer loont het voor een bijstandstrekker om weer te gaan werken, zonder dus "dief" van "eigen" portemonnee te worden?

rkh, 08-11-2012 

En wat nu als iedereen dat doet?

Ook de stad Brussel heeft met moslims problemen. Waarschijnlijk daarom heeft Freddy Thielemans -socialist en burgemeester van Brussel- zich uitgesproken tegen grote gezinnen. Voor de onderbouwing ging het journaille te rade bij de moraalfilosoof Etienne Vermeersch. Want hoewel de burgemeester wel zo slim was ook de katholieken en joden te noemen, bleef toch de vraag: mag je dit eigenlijk wel zeggen en denken?

Vermeersch was duidelijk: het hebben van een groot gezin is immoreel. Waarom? Omdat a) volgens Kantiaans* principe ook bijv. een vrouw in Niger dan het recht heeft op 8 kinderen, en omdat b) als iedereen gaat voor het grote gezin de wereld bijgevolg "ontploft" (Knack, 3/10).

De redenering lijkt valide, omdat dat een argumentatie van Ons Soort Mensen is. Maar toegepast op andere gevallen gaat het redeneerschema totaal onderuit.

Is het immoreel geen kinderen te willen? Volgens de redenering van Vermeersch is dat inderdaad het geval. Want als iedereen zich onthoudt dan sterft immers de mensheid uit. Wat niet de bedoeling kan zijn.

Met deze redenering kan geen normaal mens instemmen.

Kortom, de vraag "En wat nu als iedereen dat doet?" biedt geen moreel houvast. Eén tegenvoorbeeld is voldoende om dat te laten zien.

Vermeersch  koppelt de universaliteitseis van Kant aan doemdenken en dat is niet verstandig.

De emeritus hoogleraar kan een eigen auto wel vergeten!

* Handel zo dat de maxime van uw handelen kan worden tot algemene wet.

rkh, 05-11-2012

Zelf problemen maken: de liberale islam

Nederland kent een scheiding tussen Kerk en Staat. Dat betekent niet, dat de Overheid geen subsidie of belastingvoordeel mag geven. De Overheid mag alleen niet het ene kerkgenootschap bevoordelen of benadelen t.o.v. een ander. Voor de Overheid zijn alle kerkgenootschappen gelijk*. De Overheid heeft geen voorkeur. Duidelijk.

Maar Cohen had als burgemeester van Amsterdam geen boodschap aan deze scheiding van Kerk en Staat. Hij wilde integratie via de moskee en ondersteunde daarom de "liberale Islam"  met belastinggeld. Cohen beriep zich daarbij op het principe van "compenserende neutraliteit".

Amsterdam onderscheidde in die dagen drie soorten neutraliteit: exclusief, inclusief en compenserend. Dus naast inclusief en exclusief nog iets. Hoe kom je er op! Je hoeft niet te weten waar dit over gaat om te begrijpen dat het foute boel is. Een reden te meer om de ingeslagen dwaalweg spoorslags te verlaten.

Mijn punt is dit: wie afwijkt van een norm van jaren, komt vroeg of laat op de koffie en moet dat dus niet willen. Zo'n norm is er namelijk niet voor niets. Met zijn overschrijding van de scheiding had Cohen kunnen weten, dat zijn project wel moest mislukken. En de experimenten zijn dan ook allemaal mislukt. Op kosten van de belastingbetaler, dat wel.

* De Satanskerk valt er buiten. Hoe het zit met de Sciencetologykerk weet ik niet, is in ieder geval in Duitsland verboden.

rkh, 04-11-2012

Zelf problemen maken: de zorgpremie

Het inkomensafhankelijk maken van de zorgpremie heeft nog al wat negatieve gevolgen. Het ondergraaft de solidariteit tussen "zieken" en gezonden, tussen armen en "rijken" (waarom zoveel betalen voor iemand die ongezond leeft en voor wie de zorg praktisch gratis is?). Het draagt niet bij aan kostenbewustzijn (voor velen is de zorg praktisch gratis). Concurrentie -en dus kostenreductie- is voor zorgverzekeraars niet meer interessant (het gaat om 20€ per maand per klant, de rest  krijgen de verzekeraars toch wel via de belastingen).

Allemaal effecten die je helemaal niet wilt. Zeker niet, wanneer het beheersen van de zorgkosten op zich al een probleem is. Verkapte belastingen moet je niet willen, dat geeft alleen maar mist. Nivelleren doe je via belastingen en niet via de zorgpremie. Wie oneigenlijke middelen gebruikt, werkt gegarandeerd zichzelf en anderen in de nesten.

Met de fiets moet je ook geen wheely doen. Daar is de fiets niet voor geëigend.

Daar komt nog bij, dat deze nivellering helemaal niet goed is voor de werkgelegenheid. Volgens het CPB scheelt dat 70.000-140.000 arbeidsplaatsen. Maar dit terzijde. Nog wel ter zake is: waarom blijven brand-, auto-, inboedelverzekering en verkeersboetes eigenlijk buiten schot?

De achtergrond van deze ellende is, dat de PvdA -opgejaagd door de SP- zich weer ideologische veren heeft aangemeten en dus verstand heeft ingeruild voor emotie. Anderzijds wil de VVD alleen maar belastingverlaging.

n.b.:

Volgens Maurice de Hond (2/11) is 57% vóór een inkomensafhankelijke premie ( 38% van de VVD'ers, 78% van de PvdA'ers) en slechts 37% tegen ( 55% van de VVD'ers, 19% van de PvdA'ers).

51% vindt dat nivelleren op andere manier moet en 24% vindt de gemaakte keuze uitstekend.

rkh, 03-11-2012