De trots is terug

Trots bindt en is als zodanig een positieve emotie.

Trots was uit, omdat het als nationale trots de afwaardering van het koloniale verleden in de weg zat en nieuwkomers zou buitensluiten. Dit framen van trots als nationalistisch, racistisch en reactionair sloot wonderwel aan op het kosmopolitisch wereldbeeld van de groep weg-met-ons en was er de uitdrukking van. Voor kosmopolieten is alles en iedereen gelijk en staat trots gelijk aan zelfverheffing.

Ik heb er eerder op gewezen, dat diezelfde mensen zich wel voor alles en nog wat zeggen te schamen en dat het van tweeën één is: òf men accepteert trots òf men laat schaamte vallen. Trots en schaamte zijn namelijk twee kanten van één medaille. Het heeft niet geholpen.

Maar de trots is nu toch terug. Plasterk zei in WNL van 7/9: “Gruwelijke zomer en gelijk ook trots op wat de mensen gewoon allemaal gedaan hebben”. Zelfs Pauw zei in zijn gelijknamige programma, trots te zijn. Een -naar eigen zeggen-  vroeger linksige briefschrijver liet in de Volkskrant van 28/8 weten: “Maar ik vind het nog steeds fijn, als is het misschien heel dom (sic, rkh) te zeggen, als ik trots kan zijn op onze regering. Dat vind ik gewoon een fijn gevoel”.

De slogan “I love Amsterdam” roept Amsterdammers op trots te zijn op hun stad in de hoop op binding. Dat mocht dus wel; over hypocrisie gesproken! Maar de slogan geeft mij als niet-Amsterdammer geen fijn gevoel. Trots verschijnt hier als arrogantie en dat sluit inderdaad uit.

rkh, 23-11-2014

De implosie van het pedoparadigma

In het pedoparadigma van de Duitse Grünen uit de jaren ’80 is een kind een volwassene op zakformaat. En daar hoorde natuurlijk de legalisering van seks met kinderen bij. Wie anders dacht, werd voor reactionair en ouderwets gehouden. Afvalligen werden geëxcommuniceerd. Deze reacties zijn eigen aan elk paradigma.

Bijzonder aan het pedoparadigma was dat het mede de Tijdgeest heeft bepaald. Het bijbehorende discours van autonomie, zelfontplooiing, gelijkheid etc. maakte de slachtoffers en tegenstanders onzeker en weerloos qua argumenten. Want wie is er nu tegen autonomie, vrijheid etc.?

Hoe kon dit pedoparadigma dan toch imploderen? En wel zo, dat -bij de laatste landelijke verkiezing- het verleden de Gutmenschen danig in moeilijkheden bracht en uiteindelijk in de verdediging. Met name Daniel Cohn-Bendit had het moeilijk; hij moest een beroep doen op de Tijdgeest (Die Zeit, 12-11-14).

Voor € 250.000 heeft Franz Walter het allemaal voor de Grünen uitgezocht. Volgens hem heeft de vrouwenbeweging voor de paradigmawisseling gezorgd. Het dominante discours ging nu over machtsmisbruik en slachtoffers. De kinderen van vroeger en de tegenstanders van toen en nu konden daarop aanhaken.

Tegenover het ene verhaal werd een ander verhaal gesteld. En ook het bereiken van de houdbaarheidsdatum van de oude garde zal aan de paradigmawisseling hebben bijgedragen.

rkh, 20-11-2014

De opkomst van het pedoparadigma

Een paradigma schrijft voor hoe naar de werkelijkheid te kijken. Het is als kijken met een gekleurde bril op, maar die niet kan worden afgezet.

Hoe ontstaat een paradigma?

Iemand komt met een idee. Zo’n idee kan opkomen bij consequent doordenken of experimenteren of gewoon uit onmin of nood of door vreemde ervaringen.

Iemand zorgt voor “onderbouwing”; vindt woorden, oneliners, verhalen en theorieën.

Iemand zorgt voor de codificatie en institutionalisering.

In het anarcho-liberale klimaat van de jaren ’70 ontstaat in Duitsland de idee dat seks met kinderen moet kunnen.

Enkele progressieve wetenschappers geven hun zegen. De Nürnberger Indianerkommune pleit voor “kinderrechten”. Pedofielen liften mee op de rug van homo’s die via de Bundesarbeitsgemeinschaft Schwule, Transsexuelle und Päderasten aan  het emanciperen zijn.

In 1980 nemen de westduitse Groenen de legalisering van pedoseksuele contacten op in hun partijprogam.

Bij een wetenschappelijk paradigma is sprake van een communis opinio. Dat wil zeggen: gemeengoed onder wetenschappers, de rest gelooft het wel. Bij het pedoparadigma gelooft daarentegen de rest van de mensheid het juist NIET. Maar die meerderheid ontbreekt het aan overtuigingskracht en dus ook aan argumenten om tegen de Tijdgeest in te gaan. En die Tijdgeest zegt dat progressiviteit goed is en dat voor of tegen legalisering de lakmoesproef is voor oprechte progressiviteit.

rkh, 17-11-2014

Omgaan met complexiteit: aanslaan op KOSTEN

Kun je ook vragen stellen zonder dat je weet waar je het over hebt? Ja, dat kan. Wanneer bijv. gezegd wordt “Dit kost zoveel” dan kan altijd de vraag naar de kosten van het alternatief gesteld worden.

Je zegt: “de auto kost mij zus en zo veel” (afschrijving, onderhoud, wegenbelasting, verzekering, benzine). Maar dat is de halve waarheid of minder, of meer natuurlijk. Je moet ook altijd alternatief denken: wat zijn mijn mobiliteitskosten zonder auto? Dit zijn de zgn. alternatieve kosten.

Er is berekend dat immigratie ons 7.2 miljard per jaar kost, dat is inclusief bijv. uitkeringen en kosten van detentie. De conclusie is dan: immigratie kost ons welvaart.

Deze conclusie is te snel getrokken. Want de vraag is wat het welvaartsniveau zou zijn zonder immigratie. Stel dat dit ons 8 miljard scheelt op jaarbasis dan levert immigratie dus 0.8 miljard op.

                                                                                    

ps.: Ik suggereer hier dat de rekenaars niet alternatief gedacht hebben. Waarschijnlijk totaal ten onrechte. Maar de immigratie-case illustreert mooi mijn punt, dat er te weinig alternatief gedacht wordt.

rkh, 09-11-2014

Radicalisering als oversprong

Het is voor een normaal mens niet te vatten, dat moslims uit eigen land vol overtuiging kiezen voor de barbarij. De radicalisering begrijpen als overspronggedrag verheldert iets, hoewel nog steeds weinig.

Overspronggedrag is “niet logisch lijkend gedrag (bij mens en dier) dat voortkomt uit een conflict van twee relevante gedragssystemen”(Wikipedia). Dus bijvoorbeeld bij de keuze tussen vluchten of aanvallen, ostentatief gaan liggen of woest in het tapijt bijten.

Moslims alhier hebben de keuze uit criminaliteit of aanpassing. Wie dit conflict wil mijden, reist af richting het kalifaat.

rkh, 02-11-2014
 

Islam als oorzaak

“ISIS heeft niets te maken met de Islam”, aldus Obama en ook Cameron. Beide heren gaan hier impliciet en onbewust uit van het natuurwetenschappelijke verklaringsmodel. Dit is de monocausale redenering van de natuurwetenschap: Als A niet altijd en overal B tot gevolg heeft dan kan A geen oorzaak zijn van B. Geen speld tussen te krijgen.

Dus concluderen beide heren tevreden: Islam kan geen oorzaak zijn van terrorisme, want er zijn ook goede moslims en dus heeft de Islam niets te maken met terrorisme, met ISIS. Alsof er –per analogie- wordt gezegd: Zwaartekracht kan geen oorzaak zijn van het naar beneden vallen van appels, want –kijk maar!-  sommige (nog niet rijpe) appels blijven aan de boom hangen en dus heeft zwaartekracht niets met vallen te maken.

Wij weten wel beter: maatschappijwetenschap is geen natuurwetenschap.

“ISIS heeft niets te maken met de Islam” is trouwens ook een zeer vreemde uitspraak, omdat de scheiding van Kerk en Staat nu juist één van de wezenskenmerken is van onze rechtsstaat. En dus is het niet aan overheidsdienaren te zeggen welke religie de ware is. Obama en Cameron zitten er –met hun dhimmiegedrag- rechtsstatelijk goed naast.

rkh, 29-10-2014

“Meten met twee maten” als argument

Wie een ander verwijt te meten met twee maten, lijkt a priori het gelijk aan zijn kant te hebben. Want wie kan er nu tegen gelijkheid zijn? Gelijkheid is immers een basisconcept van elke moraal. Hier geconcretiseerd als: “Gelijke gevallen, gelijk behandelen”.

Dit principe is weliswaar niet leeg, maar stelt anderzijds inhoudelijk ook weinig voor. Want zegt niet wanneer gevallen gelijk zijn. En dat wordt nu precies door de eigen cultuur –het eigen waarden- en normensysteem- bepaald. Er is dus weinig cross-culturals aan“Gelijke gevallen, gelijk behandelen”.

Ik sla een mug dood. Een boeddhist doet dat niet. Voor hem staan mug en mens op gelijk niveau. Voor mij niet. Daarom is het verwijt “te meten met twee maten” (wel een mug doodslaan, maar niet een mens) in dit geval voor mij geen argument. En dus is de conclusie, dat we het gewoon niet met elkaar eens zijn.

Zeggen dat we fundamenteel van mening verschillen heeft iets ongemakkelijks, omdat a) je als redelijk mens geen redelijk antwoord hebt en dat voelt als falen (als zelfbenoemd intellectueel), en omdat b) je je eigen cultuur als Leitkultur neemt en dat voelt als zelfverheffing. De behoefte aan dialoog en zelfverachting zit diep.

rkh, 29-10-2014

Verstandsvrijheid

Over wilsvrijheid wordt veel gesproken, maar over verstandsvrijheid hoor je niets. Wat overigens niet hetzelfde is als denkvrijheid. Bij denkvrijheid gaat het over de verhouding individu/groep of individu/staat. Bij verstandsvrijheid gaat het net als bij wilsvrijheid over wat een vermogen al dan niet vermag.

Ik vind het vreemd, dat je over verstandsvrijheid niemand hoort. Van Dale kent het woord niet eens. Wie het bestaan van wilsvrijheid in twijfel trekt, gaat er kennelijk voetstoots vanuit dat ook "De vrije gedachte" niet bestaat en dus is bij hen (en de tegenstanders) verstandsvrijheid geen onderwerp. Maar je kunt wilsvrijheid ontkennen en er toch van overtuigd zijn dat (sommige) gedachten resultaat zijn van bewuste processen. Dat is vol te houden, wanneer je de "vrije inval" erkent en er daarna een obsessie van maakt.

Je hoort wat bij de buren. Dat is de trigger. Je interpreteert, wikt en weegt en concludeert dat hulp geboden is. Allemaal mentale akten, maar die wel uitmonden in de ferme wil om iets te doen. Wanneer die obsessief wordt dan houdt de vrije wil wel op te bestaan.

Nu expliciet: Bestaat verstandsvrijheid, dat ik dus bewust iets bedenk? Ja, dat moet wel. Want hoe was ik anders op dit woord en dit idee van verstandsvrijheid gekomen? Het laat zich wel gedeeltelijk verklaren. "Willen" roept de drieslag "denken, willen en voelen" op en de focus gaat dan naar "denken".  De mentale akten van associatie en een analogie­redenatie leveren dus het concept "verstandsvrijheid" op. Zo'n nieuw concept is overigens nooit te voorspellen is,want voorspel je een nieuw idee dan is dat er al.

Kousbroek dacht dat creativiteit gevolg was van kortsluitingen in de hersencircuits (als ik mij goed herinner). Ik houd het er simpel op, dat aandachtsconcentratie met middelen als omkering, associatie, ontkenning etc. voor de nodige creativiteit zorgt. En dat zijn allemaal mentale akten, waarvan we ons bewust zijn en die we bewust aanwenden.

Over wilsvrijheid heb ik hier niets gezegd.

ps.: Ik heb gezocht op "verstandsvrijheid" en vond drie treffers. Bij twee daarvan (uit 1825 en 1851) gaat het om denkvrijheid. Dr. A.H. Haentjes verbaast zich in het Tijdschrift voor Wijsbegeerte (van 1912) over de eenzijdige nadruk op de vrijheid van de wil, dus zonder aandacht voor verstand en gevoel. Verstandsvrijheid op zich is bij hem geen thema.

rkh, 07-06-2014

Een man van eer

Volgens de boekjes gaat moraal over goed en kwaad. Maar onderschat -inzake moraal- de rol van eer niet. Bij de vraag hoe moreel te handelen, laat  je je weldegelijk soms leiden door eer, ik althans.

Mijn geweten speelt niet op bij zwartwerk op, aan en in het huis. Ik vind dat ik al genoeg belasting betaal en weet dat vaak en veel belastinggeld wordt verspild.  Ik voel geen schuld bij zulke gedachten. Toch stel ik mijn huisschilder niet een vrijstelling van btw voor, omdat a) ik de man niet in verlegenheid wil brengen en b) ik mijn eer en goede naam niet op het spel wil zetten. Ik wil niet dat er over mij gesproken wordt als een in wezen asociaal man, of dat ik op straat wordt nagewezen. Ik laat mij dus niet kennen (van mijn slechte kant).

Eer weerhoudt mij ervan met een oneerbaar voorstel richting schilder te komen.

De schaamtecultuur met zijn gebrek aan schuld-  en verantwoordelijkheidsbesef, is mij -en dat is de Marokkaan in mij- dus niet vreemd. Hoewel de eer van de familie mij dan weer weinig zegt; ik zal mijn zus niet vermoorden, omdat ze (te) oosters gekleed gaat of naar een Moslim heeft gelonkt.

rkh, 26-06-2014

De moraal van De Waal

Volgens gedragsbioloog Frans de Waal zijn wederkerigheid (associated with fairness) en empathie de pilaren waarop de moraal rust (Pillars of morality). Ik heb hierbij een kanttekening.

Normaliter wordt de term "moraal" neutraal gebruikt; een publieke vrouw houdt er een moraal op na, evenals meneer pastoor. Moraal op zich is goed noch fout. Maar bij De Waal staat moraal voor iets moois, iets goeds. Bij hem gaat moraal over samenwerking en wederzijdse hulp. De Waal vindt dat er al genoeg is gezegd over agressie in het dierenrijk en kiest daarom voor de positieve insteek.

Wanneer moraal zo wordt ingekleurd dan kan de verschijning van wederkerigheid en empathie als pilaren niet verbazen. Zijn bewering is analytisch waar, zoals de uitspraak "Een cirkel is rond" analytisch waar is. Wetenschapper De Waal voegt dus hier helemaal niets toe.

rkh, 23-05-2014

De arrogantie van de macht

"Fact free politics" is weer in. De vraag was: "Hoeveel leden zitten er in het Europees parlement?". En Plasterk antwoordde: "Oh, quizzes doe ik nooit. Gewoon als regel!" (éénvandaag, 14/5). Ik vind dat een zwaktebod en had zo'n quasi-logisch antwoord van Plasterk niet verwacht. Hij is kennelijk bang om af te gaan gelijk Cohen. Beoogd verlosser Cohen ging af, omdat het hem aan elementaire kennis ontbrak en hij zich wel moest uitdrukken in kwalitatieve termen als "fors"en "te groot". Twan Huys kreeg de schuld. Hij had de foute vragen gesteld en daarmee de déconfiture van Cohen ingeluid. 

Na zijn antwoord ging Plasterk er snel vandoor. De tweede vraag zou zijn geweest: "Hoeveel bedraagt de Europese begroting?". Volgens mij is er niets mis met de vraag. Een politicus moet  sommige feiten gewoon weten of op zijn minst goed kunnen inschatten, ook als het zijn terrein niet is. Hij stemt immers wel mee over van alles en nog wat.

Uit respect voor Cohen worden feitenvragen nu geframed als "quizzes" en "boodschappenlijstjes". Maar achter de weigering te antwoorden gaat dus angst schuil en ook de arrogantie van de macht.

Als feitenvragen niet mogen, hoe komen gewone kiezers dan te weten wat een politicus in huis heeft? Selectiecommissies functioneren niet, want anders was bijv. John Leerdam nooit  volksvertegenwoordiger geworden. Ook is er geen verplichte  nascholing zoals bij advocaten en artsen. Kortom, bij een politicus weet je niet wat die waard is.

Daarom: leve de quizzes en leve de boodschappenlijstjes!

ps.:  De begroting van het Europees parlement is 140 miljard euro.

rkh, 16-05-2014

Minder Plaisier

De PKN wil -bij monde van scriba Arjan Plaisier- dat de overheid illegalen, waaronder uitgeprocedeerden, kleedt en voedt en ook nog van huis en haard voorziet. Arjan eist een all inclusive arrangement. Want zo zegt hij: "In een behoeftig medemens ontmoet je Christus" (Trouw, 31/3). Wat moet je hier nu mee? Hoe kun je hierop beleid maken? Het is je reinste morele chantage.

Onderwijl legt de man Gods (en ook nog van het behoudende soort) wel mooi de bijl aan de wortel van de democratische rechtsstaat met zijn (impliciete) oproep tot verzet tegen uitzetting van staatswege. Het Evangelie is radicaal. De juridische middelen heeft de PKN al uitgeput. Het Comité voor Sociale Rechten van de Raad van Europa is om, maar diens uitspraak is niet bindend. En Teeven trekt zich er dan ook niets van aan.

Burgemeester Van der Laan wil de Roma familie Dimitrov uit hun aso-woning en uit Amsterdam zetten. Zullen we de PKN hierover horen? Ik denk het niet, want deze familie heeft niet de gewenste aaibaarheidsfactor en is dus geen goede PR voor de kerken.

Maar een Gutmensch is niet ontvankelijk voor het verwijt van inconsequentie en een Gutmensch voelt zich niet verantwoordelijk voor de consequenties van zijn daden. Een Gutmensch heeft altijd gelijk. Al heeft hij ons ongetwijfeld ook de familie Dimitrov gebracht.

Dat zou eens op TV moeten komen wie deze mensen heeft binnengehaald.

rkh, 9-05-2014

Het land van eunuchen

Jezelf wapenen tegen overvallers mag niet. Hoewel allang duidelijk is, dat de overheid zeelieden en juweliers niet kan beschermen. Daarvoor zijn de grenzen te open, is de politie te soft en zijn er teveel "failed states".

Bescherming bieden aan zijn burgers dat is de raison d'Etat. Vervalt die reden dan heeft de burger het recht zichzelf te bewapenen. Maar de overheid houdt de schijn op en claimt en koestert het geweldsmonopolie. De PvdA -bij monde van  de backbencher  mevr. Sultan Günal-Gezer- wil niet dat olieschepen bewapende beveiligers aan boord nemen. Dat er slachtoffers vallen, wordt kennelijk op de koop toegenomen. Ook interesseert het niet, dat die schepen onder andere vlag gaan varen.

Dit met de zegen van Ons Soort Mensen (de Paul Wittemannen en Sonja Barendsen). Dat hoont Fred Teeven die het waagde van "inbrekersrisico " te spreken toen een inbreker bij het uitoefenen van zijn vak het leven liet. Die mensen vinden Fred ordinair. Maar Teeven spreekt in elk geval niet met meel in de mond en zegt wat wij denken en wat OSM eigenlijk zelf ook denkt, maar niet durft te zeggen.

rkh, 28-04-2014

Eerlijk, eerlijker, eerlijkst

Volgens de PvdA moet het eerlijker. Maar wie zegt "Het moet eerlijker", zegt daarmee ook dat het al eerlijk is.

Een volkswijsheid zegt: "Het betere is de vijand van het goede".

Dat moet toch te denken geven.

En waarom eigenlijk niet voor "eerlijkst" gaan?

rkh, 29-04-2014

Duaal denken

Kofi Annan hield zijn Afrikaans gehoor voor dat hij notoire mensenrechtenschenders voor het internationale gerechtshof zou slepen. Nu heeft niet elk land daarvoor getekend (o.a. de USA niet). Dus voegde hij er voor de zekerheid aan toe, dat ook hun vrouwen die in Londen shoppen, kunnen worden opgepakt. Een vreemde uitspraak voor een man op die positie.

Want een kenmerk van ons recht is toch dat alleen de verantwoordelijken worden gestraft. Dat er niet zoiets is als collectieve straf.

En ook dat standpunt zal Kofi met verve uitdragen. Alleen, dat deed hij hier niet; hij zei heel iets anders, zonder ongemak te voelen, zonder de discrepantie op te merken en dus zonder de behoefte de cognitieve dissonantie goed te praten. Dat is schizofreen, dat is denken in compartimenten. Ik noem dit "duaal denken".

Deze anekdote vertelde Prof. dr. Cees Hamelink in een college voor de Universiteit van Nederland. Ook Cees zag geen probleem, want anders had hij er wel wat over gezegd. Hamelink was de persoonlijk adviseur van Annan.

rkh, 21-04-2014

De on-zin van Melkert eindelijk opgetekend

Een aantal lijsttrekkers debatteren met elkaar over de gemeenteraadsverkiezing die Fortuyn duidelijk heeft gewonnen.

Witteman vraagt aan Melkert (parafrase): "U noemde tot voor kort Fortuyn nog asociaal. Hoe geloofwaardig bent u, als u hem nu gelukwenst?". Een heldere vraag. Daaraan vooraf ging de vraag van Witteman of Melkert Fortuyn al had gefeliciteerd.

Antwoord van Melkert, met veel aplomb gebracht:

"De geloofwaardigheid ligt in de democratische gewoonte.

En de..het belang daarvan ook.

Dat mensen uiteindelijk kunnen kiezen.

Dat geldt dus ook voor Rotterdam ....".

Zijn antwoord heeft weliswaar een kop ("Geloofwaardigheid") en een staart ("Rotterdam"), maar is niet om aan te zien/horen. De lichte hapering bij "de/het" verraadt zijn gemoedsgesteldheid.

rkh, 21-04-2014

Stem NIET

Enkele decennia terug werd in de VS campagne gevoerd voor NOBODY. Met een bus werd door het land gegaan met de vraag "Op wie stem je?" en dan klonk het unisono: "Op NOBODY!".

De Europese verkiezingen komen er aan. Ik stel voor de partij NIET op te richten: Nee tegen Immigratie, Europa en Transgenders.

ps.: De vorm bepaalt hier de inhoud. Eerst was er het acroniem. De woorden zijn erbij gezocht, om niet te zeggen dat ze gezocht zijn.

rkh, 28-3-2014

Aikido in woorden

Hamid Karakus (PvdA Rotterdam) zei in debat met Joost Eerdmans (Leefbaar Rotterdam): "U bent geen Fortuyn".  Dat is niet sterk, want voor kenners een ietwat belegen tegenwerping. Eerdmans antwoordt: "Nee, maar u ook niet!". En praat gewoon verder.

Dit antwoord is briljant. Zonder agressie meegaan met de tegenstander en zijn woorden zo ombuigen dat die in het gezicht van de tegenstander -i.c. Karakus- uiteenspatten. Dat is aikido in woorden.

De suggestie van Karakus is, dat Eerdmans zichzelf een Fortuyn waant. Karakus zegt hier zelf heel anders over te denken. Eerdmans is het volledig met hem eens; Eerdmans is geen Fortuyn. Maar suggereert op zijn beurt dat Karakus dat wel van zichzelf denkt en hier is Eerdmans het weer niet mee eens.

Een jij-bak van niveau.

p.s.: Dit doet mij denken aan James Bond die op het strand de badjas van een dame opent. De dame in kwestie zegt: "U bent geen heer". Waarop Bond antwoordt: "U ook niet". Heb daar maar eens van terug.

rkh, 28-03-2014

Geleende meningen

De VVD zegt: "In Rotterdam spreken we Nederlands". Actrice Halina van Reijn twittert daarop: "Walgelijk!". Ze zou dit niet twitteren als ze niet denkt gelijk te hebben. Waarom denkt ze gelijk te hebben?

Halina zou gelijk hebben als de VVD vindt dat ook toeristen op straat Nederlands moeten spreken. Maar zo dom of kwaadaardig zal ze toch niet zijn? Het sleutelwoord hier is "discriminatie". Halina denkt vanuit het paradigma "Nederland, discriminatieland!" en ziet dus ook discriminatie daar waar die niet is. Ik -in ieder geval- zie geen spatje discriminatie in de slogan "In Rotterdam spreken we Nederlands". Het is een oproep aan wie hier is en wil zijn om fatsoenlijk Nederlands te leren en de autochtoon niet uit te sluiten door onder elkaar in eigen taal te communiceren. Het is eigenlijk ziekelijk, dat zelfs van zoiets vanzelfsprekends politiek wordt gemaakt. Alle politieke partijen zouden de slogan moeten voeren.

De mening van Halina is een geleende mening, niet noodzakelijkerwijs haar eigen mening. Deze ontindividualisering  en vervreemding van je eigenste zelf is de tol die je betaalt om bij je peergroup te mogen horen. Wat je er voor terugkrijgt is taal, frames en oneliners en de zekerheid aan de goede kant te staan. Daarom denkt Halina met haar statement gelijk te hebben. Dus -zo schrijft de peergroup voor- juichen wanneer Nasrdin Dchar roept dat hij moslim is en trots op zijn Marokkaans bloed en boe-roepen mocht een autochtoon zeggen dat hij van christelijk-gereformeerde huize is en bovendien nog trots op zijn Neêrlands bloed.

Je kunt dus Halina vragen: "Je zegt dit wel, maar wat vind je nu eigenlijk zelf?".

 

rkh, 13-04-2014

Swaab generaliseert

Voor Swaab is er geen vrije wil. Marcel van Dam is het met hem eens en voelt zich door Swaab gesteund in zijn kruistocht tegen de PvdA en het neoliberalisme van "eigen schuld dikke bult". Douwe Draaisma vindt dat Swaab zijn boekje te buiten gaat en zijn mond moet houden. Ikzelf heb me eerder over hem een beetje vrolijk gemaakt. Een vierde categorie zet tegenover het verhaal van Swaab een geheel eigen verhaal, waarin (de ervaring van) het bestaan van de vrije wil domweg uitgangspunt is. Swaab wordt dus niet door iedereen serieus genomen. Ik doe dat hier wel, hoewel ik zijn boek niet heb gelezen. Mijn kennis haal ik uit een uitzending van P&W en van Wikipedia.

Libet toonde aan dat er zo 200 msec. zit tussen "het besluit" de vinger te bewegen en het daadwerkelijk bewegen*. Niets bijzonders, maar wel bijzonder is dat 500 msec. oftewel een 1/2 sec. vóór de feitelijke beweging er al activiteit ontstaat in de motorische hersenschors. Niet dus "ik beweeg mijn vinger", maar "mijn vinger wordt bewogen (door onbewuste processen)". Ik neem deze bevinding voor waar aan, hoewel ik er niets van begrijp.

Mijn punt is, dat je op basis van dit enkele feit niet generaal kunt concluderen dat er geen vrije wil is. Swaab generaliseert en dat bedoel ik dan in populaire zin, n.l. pejoratief.

"IJzer zet uit bij verhitting" is een algemene uitspraak, gebaseerd op veel proeven onder verschillende condities. Ook Libet's experiment zal herhaald zijn, maar de enige conclusie die getrokken kan worden, is: "300 msec. vóór dat ik zeg te besluiten iets te doen er al activiteit in de motorische hersenschors ontstaat als vooraankondiging van de actie".

Een verdere generalisatie gaat er vanuit dat wat voor een simpele actie geldt ook voor een complexe actie geldt. Maar is dat zo? Is een complexe actie de optelsom van elementaire acties? Een watermolecuul heeft ook niet de eigenschappen van water!

Heeft Libet naar zijn proefpersoon at random geroepen: "Nu beslissen!"? En als de persoon besloot de vinger te buigen, was er dan ook de zgn. Bereitschaftspotential? Zo niet, dan betekent dat een fors amendement op de eerdere conclusie.

Ten derde: Stel mij zijn net de regels van het schaakspel uitgelegd en ik moet een moeilijke partij af maken. De vraag is dan: bedenk en doe ik die eerste zet zelf, initieert mijn bewustzijn die zet? Metingen aan de motorische hersenschors laten dan wel 500 msec. vóór mijn zet al activiteiten zien, maar zeggen niet of  de keuze ook echt een eigen, vrije keus is. Libet's experiment gaat over dat (er iets gebeurt) en niet over wat (er gebeurt) en heeft bij complexe acties dus niets te bieden.

Libet vond ook uit dat een proefpersoon -ondanks de activiteit in de motorisch hersenschors- alsnog NEE kan zeggen tegen de vinger. Geen determinisme dus! Libet dacht daarmee de vrije wil enigermate te hebben gered.

Over deze zgn. vetotheorie hield Swaab bij P&W wijselijk zijn mond.

* In de jaren '70 van de vorige eeuw deed Benjamin Libet een experiment. Een persoon -met een badmuts vol elektroden- wordt gevraagd at random een vinger te bewegen en wanneer de intentie daar is, op een klok te kijken en het tijdstip te onthouden. Tussen dit tijdstip van zelfrapportage en het tijdstip van feitelijk bewegen zit zo 200 msec.

Bijzonder is dat 300-350 msec. vóór registratie van de intentie de motorisch schors in opgaande lijn al activiteiten laat zien. Voor Libet en in elk geval voor Swaab een reden om te zeggen dat een bewering als "Ik beslis" onzin is en de vrije wil een illusie.

rkh, 03-03-2014

De paradox van de tweelingparadox

Volgens de relativiteitstheorie mag je -zittend in een rijdende trein- zeggen dat de trein beweegt, maar ook dat de trein stilstaat en de wereld daarbuiten beweegt. Het maakt niet uit (mits er maar geen sprake is van versnelling of vertraging).

Wanneer de éne helft van een tweeling de ruimte in wordt geschoten dan zal hij/zij bij terugkomst  een ander aantreffen, die duidelijk ouder is dan hem/haar. Dat is de bekende tweelingparadox: ze zijn van dezelfde datum, maar toch is de één ouder dan de ander.

Dat is zo, omdat een bewegende klok achterloopt op een stilstaande klok.

Maar volgens mij is het relativiteitsprincipe ook van toepassing op deze "rolverdeling". Je mag je dus zeggen, dat de raket al die tijd heeft stilgestaan (afgezien van versnelling en vertraging) en dat de aarde met een noodgang de ruimte in is geschoten. Maar dan moet nu de "raketman" bij terugkeer van Moeder Aarde constateren dat hij/zij aanzienlijk ouder is dan zijn tweelingbroer/zus. Precies het omgekeerde dus.

De conclusie moet zijn: iemand kan tegelijkertijd jonger én ouder dan zijn tweelingbroer/zus. Ook dat heeft iets paradoxaals.

Ik word niet goed.

rkh, 01-03-2014