Perspectief wisselingen

Feiten en gebeurtenissen zijn altijd geïnterpreteerde feiten en gebeurtenissen. Vanuit een bepaald perspectief wordt iets al dan niet als feit geaccepteerd en krijgt het -in de gegeven context- betekenis en gewicht. Een verjaardagsdatum op zich is waardeloos d.i. zonder betekenis. Naakte feiten bestaan niet. Perspectief wisselingen maken bij uitstek duidelijk dat je inderdaad door een gekleurde bril kijkt en wisselingen laten zien hoe snel de definitie van een situatie kan veranderen. Maar anders dan bij de kubus van Esscher kun je hier niet spelen met het perspectief door je op één ribbe te concentreren, want de onschuld is weg.

In de jaren ’70 liep ik ’s avonds laat in Hoog Catharijne naar de treinen. Een meisje kwam mij tegemoet. Een jongen die voor mij liep keerde plots om en ging met gebogen hoofd achter dat meisje aan. Ik er op afstand achteraan. En ja hoor, om de hoek geschreeuw. Ik versnelde mijn pas en ook ik begon te roepen. Ik heb maanden gedacht dat op dat moment een verkrachting aanstaande was, maar later is dit “verkrachtings” perspectief vervangen door dat “van een gedrogeerde schlemiel die een tasje wilde roven”.

Kort geleden vroeg een wat oudere man van Oost-Europese komaf mij een munt te wisselen. Een vriend van hem stond een eindje verder te wachten. De man wilde duidelijk helpen met het doorzoeken van mijn portemonnee. Ik werd er agressief van en beëindigde abrupt en woedend de onderhandelingen. Ik las gisteren dat dit gedrag van oplichters is; ze zijn op zoek naar betaalkaarten. Het perspectief “helpen van een mens in nood” werd stante pede ingeruild voor dat van “help, een oplichter actief”.

Van Wim Kan komt de volgende grap: Een vrouw van lichte zeden wordt voor haar diensten met vals geld betaald. Ze komt daar pas later achter en concludeert dan alsnog te zijn verkracht. Door wisseling van perspectief wordt de hele situatie plots geherdefinieerd.



rkh, 07-11-2008