vrijdag, juni 18, 2010

Het tegenvoorbeeld in Wetenschap en Politiek

De uitspraak "Alle zwanen zijn wit" is weerlegd, wanneer een zwarte zwaan wordt gevonden. De aanwezigheid van een zwarte zwaan biedt het tegenvoorbeeld. Een tegenvoorbeeld falsifieert een eerdere generalisatie.

Wanneer wordt gezegd, dat "Veel allochtonen -vooral de meisjes- het goed doen in het HBO en WO" dan is de suggestie dat dit een tegenvoorbeeld is dat één of andere eerdere generalisatie weerlegt. Maar niemand heeft eerder gezegd, dat "Alle allochtonen het slecht doen in het hoger onderwijs".
Hier wordt een "stroman" bevochten, die men dus zelf heeft gecreëerd. Men komt dus bijv. met "Veel jonge schrijvers zijn van Marokkaanse komaf" als niet ter zake "tegenvoorbeeld", ter weerlegging van een door niemand gedane uitspraak dat "Geen Marokkaan deugt".
Waarom doet men dit?

Tegenvoorbeelden brengen in de wetenschap de waarheid dichterbij. In de politiek worden tegenvoorbeelden gebruikt om problemen te ontkennen of op zijn minst te relativeren. Want wie een probleem accepteert, moet iets. De meeste politici houden daarom niet van problemen.

Maar er zijn ook grenzen aan het negeren van problemen. Tegenover "Op sommige scholen kan geen les gegeven worden over de boerderij (waar ook varkens worden gehouden*) of over de Holocaust" durft niemand te zetten "Op heel veel scholen gaat het uitstekend".


* Volgens Lodewijk Asscher werd de boel in de klas "afgebroken".

rkh, 17-06-2010

Geen opmerkingen: