"Wir sind das Volk"

Uwe Arnhold verwijt Nederland gebrek aan democratie (Volkskrant, Opinie&Debat, 11/10/10). Hij stelt ons zijn Duitsland ten voorbeeld. Daar worden functionarissen tenminste bij geheime stemming verkozen. Een Duitse Rutte wordt daar door het parlement zo weggestemd.

De auteur lijkt overtuigd aanhanger van de "heerschappij van het volk". Maar in zijn democratie is voor SGP en PVV geen plaats, want soms tegen gelijke behandeling en/of voor het führerprinzip. Hij hoopt zelfs en verwacht ook dat de echte democratieën (Berlijn, Parijs, Londen, Washington) hun verantwoordelijkheid nemen t.a.v. het "kleine en onbelangrijke" Nederland (n.b.: in 2009 nummer 8 op de economische ranglijst van het World Economic Forum).

Een opmerkelijke draai in het betoog van de jurist Arnhold. Ingegeven door een puur juridische kijk op de werkelijkheid: mensen los zien van verbanden met daarbij een obsessie voor elke schijn van ongelijkheid. In het huidige maatschappelijke discours is het juridisch perspectief met zijn nadruk op individu en gelijkheid dominant. Enerzijds, omdat dit denken in wetten en regels is neergeslagen en juristen oververtegenwoordigd zijn in de relevante gremia, zie bijv. de Commissie Gelijke Behandeling. Anderzijds, omdat het nationale en internationale recht bij velen het aureool heeft onaantastbaar te zijn.
Maar recht is mensenwerk en geen metafysische entiteit. Wie zegt dat momenteel de rechtsstaat in gevaar is, bedrijft gewoon ordinaire politiek met een hoogethisch sausje.

Wie de rechtsstaat overbeklemtoont, vergeet dat voor een democratische rechtsstaat de democratie bepalend is, maakt van verkiezingen ("het feest van democratie") een schertsvertoning en heeft van de onvrede in de samenleving weinig begrepen.

rkh, 12-10-1949