Pseudo-truïsmen

Wat hebben de volgende zinnen gemeen? “Ik ben tegen de uitwassen van het kapitalisme”. “Ik ben tegen disproportioneel geweld”. “Ik ben tegen misbruik van kinderen”. Gemeenschappelijk is hun nietszeggendheid en hun redundantie in woorden. Tegen uitwassen, disproportioneel geweld en misbruik is immers iedereen. Je moét er wel mee eens zijn, omdat het truïsmen zijn. De kwalificatie “misbruik” bijv. leidt per definitie tot verwerping. Het is gewoon een kwestie van semantiek.

Anders ligt het bij “Ik ben tegen vloeken”. Hoewel “vloeken” duidelijk een negatieve connotatie heeft, is de uitspraak niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid. Alleen voor en binnen een bepaalde bevolkingsgroep is het een truïsme.

Tegenover het truïsme staat de contradictio in terminis. “Kwetsen mag” is daarvan een mooi voorbeeld. Een tegenspraak schudt aan de boom van Zekerheid, stemt tot nadenken. En dat is duidelijk hier de bedoeling. Hoewel je met zo’n provocatie meteen ook een makkelijk prooi bent voor hen die willen misverstaan en dus een discussie stil kunnen leggen.* (De uitspraak wil duidelijk maken, dat wie Vrijheid van meningsuiting wil ook de “collateral dammage” van de gekwetste ziel moet accepteren. Bos maakte ervan: “Niemand heeft het recht niet beledigd te worden”. Dat is minder provocerend , maar ook minder helder.)

Waar ik mij buitengewoon aan stoor zijn zinnen als “Houd nu eens op met dat gemekker over hoofddoekjes” of “Stop dat gekakel over terreurdreiging”. Iedereen is tegen “gemekker”, “gezeur”, “gekakel”. Maar toch zijn het pseudo-truïsmen, omdat ze vanzelfsprekendheid missen. Het zijn uitspraken met een venijnige ad hominem boodschap die de aangesprokene wil diskwalificeren en de discussie wil stoppen. De heer Pechtold grossiert hierin.


* “Als iedereen schuld heeft, dan is niemand schuldig” en “Er veel geloof vereist om niet te geloven” zijn andere voorbeelden van beweringen die tegen de logica ingaan en daardoor extra aandacht vragen en krijgen.


rkh, 17-07-2009