Van Lanschot, vreemdganger

De diplomaat Robbert van Lanschot doet in het boek "Café Mogadishu" verslag van zijn gang door het andere Nederland. Geen cijfers, geen analyse, geen beschouwing.

Aan het eind van het voorwoord vraagt hij zich af of Nederland de nieuwe Balkan wordt. Op de Balkan ging het mis, terwijl de sociale en culturele verschillen daar toch aanmerkelijk minder schril zijn. Er is geen nawoord, dus ook geen woord van hoop of troost. Blijkens het motto van het boek is het mooi een vreemdeling te ontmoeten.

Van Lanschot constateert parallelle samenlevingen. Autochtonen trekken weg uit wijken. De allochtone middenstand neemt het over en maakt de wijk zelfvoorzienend.

Ten tweede: Moslims worden conservatiever. Moskeeën (al dan niet gebouwd met buitenlands geld) en bibliotheken hebben een aparte ingang voor vrouwen. Het concept van de poldermoskee van Cheppih is mislukt. Geloofsafval wordt steeds meer een probleem. Het nieuwe kijken is in opkomst, d.w.z. dat moslima's wegkijken bij het naderen van een vreemde man.

Ten derde is uit het boek een toename van antiwesters sentiment te halen. Er wordt aangeraden kinderen niet mee te laten doen met sinterklaas. Geen felicitaties bij kerst of nieuwjaar. Op een lijst met wensen voor ramadan staat: "minder westers kleden". Verwesterde meisjes zijn niet in. Voor ondernemers is het meebouwen aan kerken haram. Vroeger werkten moslims nog gewoon in varkensslachterijen. Sommige Turken werken zwart en geven hun tweede huis in het thuisland niet op. Want Nederlanders zijn varkens en bijstand is christelijk geld. Aldus een Turkse Nederlander die ook de beoefening van takiye bevestigt. Een alleen Turks sprekende imam leert dat Nederlanders onrein zijn, want ze wassen zich niet islamitisch (een les die officieel moest gaan over Nederlandse waarden en normen, maar vooral een koranles was). Oud-leerlingen zien een zeer geëngageerde hulpverleenster niet meer staan.

De overheid grossiert onderwijl in mooie woorden: parels van integratie, comité van parelvissers, krachtwijk, fietsdocent. Volgens Van Lanschot weet de overheid niet wat er gebeurt, omdat zij verkeerd wordt voorgelicht. Anderzijds wordt de EU door diezelfde (Amsterdamse) overheid wel voor het lapje gehouden. Wat evengoed takiye is (zeg ik dan) en juist wetendheid vooronderstelt. Het moskeeverzamelgebouw (multifunctioneel centrum) zou naar werk begeleiden, maar herbergt moskeeën en een madrasa. De (Turkse en Marokkaanse) moskeebesturen worden plots migrantenorganisaties. Men had overigens liever dat Van Lanschot niet meer langs zou komen, ondanks wervende teksten en subsidie.

Eén keer noemt hij Wilders. Dan gaat het over politici die zich afvragen waar we tekortschieten wanneer zo vele Somaliërs met Nederlands paspoort doorreizen naar Groot Bretanje. Een grapje dat de samenleving zo 0.5 miljard heeft gekost. Je zou haast op Wilders gaan stemmen, verzucht hij dan.

rkh, 30-07-2011