De tweede vraag van Kant was: "Wat moet ik doen?".* Natuurlijk -en waarschijnlijk voor minder geld- kan ook de vraag gesteld worden: "Wat moet ik niet doen?".
De guldenregel adviseert voor een antwoord bij jezelf te rade te gaan. Dat resulteert in: "Ik lieg niet, omdat ik zelf niet bedrogen wil worden", "Ik sla niet, omdat ik zelf niet geslagen wil worden", etc.
Samengevat: "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet".**
Aan de hand van de guldenregel kun je uitvinden (heuristiek) hoe niet te handelen. Deze regel is dus een bron van kennis.
Maar elke logica ontbreekt bij de concretiseringen, ondanks de schijn van het tegendeel door dat "omdat". Want het één volgt niet uit het ander en tussen bijv. "er op los meppen" en "zelf niet geslagen willen worden" zit helemaal geen tegenspraak.
Dus "ik sla niet, omdat ik zelf niet geslagen wil worden" ontbeert logica. Daarentegen "ik sla niet, opdat ikzelf niet geslagen worde" heeft meer logica en dit advies resoneert ook mee. De rationale is, dat als je er zelf op los mept ook anderen misschien die vrijheid nemen.
Kortom, het is welbegrepen eigenbelang om je te gedragen en dat doe je dan in de hoop dat anderen volgen.
In een natuurtoestand -en dat kan een burenruzie zijn- lukt wederkerigheid alleen als beide kanten belangen hebben en de "contractanten" gelijkmachtig zijn.
* De andere vragen waren: "Wat kan ik kennen?" en "Wat mag ik hopen?".
** De nadruk op "ik", "doen" en "niet" is bijzonder als ook het ontbreken van "moeten".
rkh, 29-08-2011
6 opmerkingen:
Voor zover ik weet heeft Kant nooit de vraag gesteld "wat zal ik vandaag eens doen ? " In mijn filosofie is dat een ernstige omissie. Hij leefde dan ook als een automaat.
PJ te N
Over "wat moet ik niet doen?" het volgende: als ik economisch vluchteling zou zijn, zou ik niet uit het betreffende land willen worden uitgezet, dus wat ik nu niet zou moeten doen, is ertoe bijdragen dat (of: willen dat) economische vluchtelingen ons land worden uitgezet.
Dit "niet doen" lijkt mij in de geest van Kant. Ik weet nog niet of ik Kant daarin wel wens te volgen.
PJ te N
'Dit "niet doen" lijkt mij in de geest van Kant.' "Niet doen" is niet van Kant, maar van mij.
"Ik zet niet uit, opdat ik niet uitgezet worde".
- Een functionaris van de IND moet niet zo denken. Gewoon uitzetten, zoals een rechter straft.
- Het lijkt er op dat je je wilt inleven in de situatie van een ander. De gulden regel heeft niets met empathie. IK is de norm.
- Stel dat je zelf een economisch vluchteling bent met kans op uitzetting (quod non) dan is het in zo'n situatie komisch om te zeggen: "ik zet niet uit". Dat ligt helemaal niet in je macht. Daarin verschilt het van slaan en liegen.
Als Zuidafrikaans IND functionaris moest ik Zimbabwaansse economische vluchtelingen het land uitzetten. Ik heb dat nooit gedaan. Momenteel heb ik om economische redenen Zuid Afrika ingeruild voor de USA. Mijn Amerikaanse collega's behoren mij uit te zetten maar ik hoop dat zij de op Kant geinspireerde XXXXXXX filosofie volgen en dat "niet doen".
Tshililo Mbeki te NY
Tshi,
mijn antwoord heb ik boven al gegeven.
p.s.: Ga toch eens iets doen voor je eigen land.
Een reactie posten