Ik heb lange tijd in het geniep gedacht dat Godsdienst de bron van moraal is en dat de idee van een straffende God nodig is om mensen in het gareel te houden. In tijden van secularisatie zouden instituties als dragers van dat moreel kapitaal deze functies overnemen.
Ik denk nu dat het allemaal simpeler en banaler ligt, dat de tucht van de markt moreel gedrag afdwingt. Wat mij betreft mag het scheermes van Ockham ook gezet worden inzoiets als "morele intuïtie", want als verklaring overbodig.
Neem eerlijkheid. Een buschauffeur gaf mij te veel geld terug. Niemand had het bemerkt. Toch heb ik hem -toen ik dat door had- dat teveel teruggegeven. Dat is netjes en eerlijk. Maar om te begrijpen waar de idee van eerlijkheid vandaan komt, moet je niet naar uitzonderlijke gevallen kijken.
Een slager bijv. die de boel flest, is geen lang leven als slager beschoren en daarom is hij eerlijk. Zo is het bij elke ruil: eerlijkheid is een conditio sine qua non. De markt straft oneerlijkheid af."Eerlijk zijn" is welgrepen eigenbelang.
Er zijn natuurlijk altijd tegenvoorbeelden. Maar dat laat onverlet dat de basale Idee van eerlijkheid uit de handel voortkomt en dus van de straat is. Daardoor heeft ook elke bedrieger, weet van zijn eigen bedrog.
rkh, 25-10-2011
7 opmerkingen:
Hoe past u dit principe toe op de banken waar de top onverhuld steelt, wat toch oneerlijk is. Het kost de graaiers de kop niet, wel de argeloze burger.
PJ te N
"waar de top onverhuld (sic,rkh) steelt"
Hoe weet je dat dan?
"De tucht van de markt" (neem dit breed) heeft Dirk S. de das omgedaan. Radar heeft de woekerpolissen op de kaart gezet.
De financiële wereld is hierdoor besmeurd. Reputaties hebben een knauw gekregen.
In alle hevigheid wordt door de markt (het forum) duidelijk gemaakt wat eerlijke handel is.
1) "Onverhuld" zie http://synoniemen.net/index.php?zoekterm=onverhuld
2) Hoe ik dat weet ? Mijn bronnen zijn geheim, maar kijk eens op http://www.quotenet.nl/lijstjes/top-10-graaiende-bankiers.php
3) Besmeurd, knauw gekregen, dat zijn kleinigheden in het licht van de opbrengsten.
4) Weten wat eerlijk is impliceert niet automatisch eerlijk handelen.
PJ te N
ad 1 touché
Mijn punt is natuurlijk niet dat de tucht van de markt altijd en overal werkt.
Ik heb hier het idee maar eens geponeerd dat moraal (recht, civilisatie) noodzakelijk bijproduct is van ruilhandel, in die zin dat zonder moraal (recht, cilivilisatie) handel niet kan bestaan.
Wegens uitblijven van een nieuwe blog stel ik graag het volgende aan de orde: wat is het verschil tussen "iets denken" en "in het geniep iets denken" ?
PJ te N
"in het geniep".
Het is soms gegeven de omstandigheden niet verstandig hardop te zeggen wat je denkt.
Een reactie posten