Ook de stad Brussel heeft met moslims problemen.
Waarschijnlijk daarom heeft Freddy Thielemans -socialist en burgemeester van
Brussel- zich uitgesproken tegen grote
gezinnen. Voor de onderbouwing ging het journaille te rade bij de
moraalfilosoof Etienne Vermeersch.
Want hoewel de burgemeester wel zo slim was ook de katholieken en joden te noemen,
bleef toch de vraag: mag je dit eigenlijk wel zeggen en denken?
Vermeersch was duidelijk: het hebben van een groot gezin
is immoreel. Waarom? Omdat a) volgens Kantiaans* principe ook
bijv. een vrouw in Niger dan het recht heeft op 8 kinderen, en omdat b) als iedereen gaat voor het grote
gezin de wereld bijgevolg "ontploft" (Knack, 3/10).
De redenering lijkt valide, omdat dat een argumentatie
van Ons Soort Mensen is. Maar toegepast op andere gevallen gaat het
redeneerschema totaal onderuit.
Is het immoreel geen kinderen te willen? Volgens de
redenering van Vermeersch is dat inderdaad het geval. Want als iedereen zich
onthoudt dan sterft immers de mensheid uit. Wat niet de bedoeling kan zijn.
Met deze redenering kan geen normaal mens instemmen.
Kortom, de vraag "En
wat nu als iedereen dat doet?" biedt geen moreel houvast. Eén
tegenvoorbeeld is voldoende om dat te laten zien.
Vermeersch koppelt
de universaliteitseis van Kant aan doemdenken
en dat is niet verstandig.
De emeritus hoogleraar kan een eigen auto wel vergeten!
* Handel zo dat de maxime
van uw handelen kan worden tot algemene wet.
rkh,
05-11-2012
10 opmerkingen:
"Vluchtelingen opnemen is ... immoreel. Want iedereen opnemen ...".
Vluchtelingen = iedereen ?
PJ te N
Ik herhaal het gewraakte citaat:
"Vluchtelingen opnemen is -alweer in de redenering van Vermeersch- immoreel. Want iedereen opnemen, brengt het land in allerlei opzichten aan de rand van de afgrond.
Met deze twee redeneringen zal geen normaal mens instemmen."
Je hebt inderdaad een pijnlijke ongerijmdheid ontdekt. Maar een groter euvel bleef verborgen?
"Iedereen" verwijst namelijk nu niet meer naar diegene die vraagt "wat moet ik doen?".
Dat is inderdaad steeds mijn punt: een kleine oneffenheid verwijst naar iets groters.
"Handel zo dat de maxime van uw handelen kan worden tot algemene wet."
Dit impliceert dat ik alleen mag doen wat iedereen mag doen. Ik mag dan bijvoorbeeld niet de functie van onderwijsadviseur uitoefenen, want dan zou iedereen dat mogen, wat slecht zou zijn voor het onderwijs en daarmee voor veel mensen.
Dus kan ik het in dezen niet met Kant eens zijn.
PJ te N
De vraag "Mag ik onderwijsadviseur worden?" wordt niet gesteld. Althans niet door een normaal mens!
Kant geldt dus niet voor alle mensen maar alleen voor normale mensen ?
Is objectief vast te stellen wie "normaal" is en wie niet ?
Bijvoorbeeld: een normaal mens is iemand die zijn buurman wil doden maar dat dankzij Kant toch niet doet.
Een abnormaal mens is bijvoorbeeld iemand die les geeft en dat nog wil ook, hoe Kant daar ook tegen waarschuwt (want stel dat iedereen gaat lesgeven).
Zoiets ?
PJ te N
Het kan niet ontkend worden, dat je hier de vraag stelt: "Mag ik onderwijsadviseur worden?".
Maar heb je die vraag ooit eerder gesteld?
Ik denk dat ik begrijp wat u bedoelt. Om na te gaan of ik het inderdaad begrijp, stel ik de vraag "mag ik mijn vrouw slaan ? " Dit lijkt mij een vraag die normale mensen stellen. Kantianen antwoorden dan "nee" en moslims "ja". Wat is mijn antwoord ? Ik zou zeggen "hangt van de situatie af". Toelichting: er zou zich misschien een situatie kunnen voordoen waarin het slaan van mijn vrouw haar leven redt. Dan zou het dom zijn als ik eerder had besloten haar niet te slaan.
Snap ik Kant of snap ik hem niet ?
PJ te N
Je hebt dezelfde problemen met de eis van universaliteit als ik.
Maar anderzijds die eis zit diep.
Jij 'weet' dat je je jongste kind niet mag voortrekken.
Is situatie-ethiek nog ethiek?
Je jongste kind voortrekken is ook volgens situatie-ethiek nooit geoorloofd. Het ene kind meer bescherming / steun / aandacht, dan wel slaag geven dan het andere kind kan in bepaalde situaties wel geoorloofd of zelfs geboden zijn.
Zo zie ik dat, in afwijking van Kant.
PJ te N
"Je jongste kind voortrekken is ook volgens situatie-ethiek nooit geoorloofd."
Nou, het oudste (mannelijk) kind kennelijk soms wel. Denk aan erfopvolging.
Is situatie-ethiek ethiek? Kan een situatie normeren? Ethiek moet toch de situatie overstijgen? Dan heb je dus weer over algemeenheid en gelijkheid.
Een reactie posten