"Ik heb twee keer in het ziekenhuis gelegen, vrij ver van de wereld. Nu heet dat geloof ik comazuipen.", aldus Hans Spekman in de Pers van 12/3.
De tweede zin is merkwaardig. Wil de voorzitter van de PvdA misschien een slag om de arm houden om niet nu of later op onwaarheid te worden betrapt?
Nee, want Spekman weet natuurlijk donders goed dat wat hij in zijn jeugd deed nu comazuipen heet. Hij liegt hier en hij weet dat hij liegt. Het is interessantdoenerij, zoals iemand die -na een paar maand Amerika- veinst plots de Nederlandse taal niet meer machtig te zijn. Maar het is meer.
Waarom dus dat "Nu heet dat geloof ik comazuipen"?
We komen verder door ons af te vragen hoe hierop te reageren. Daartoe nodigt Spekman ook nadrukkelijk uit. Hij vraagt om instemming.
Je kunt bevestigen: "Ja, dat noemen we inderdaad comazuipen". Dit is het verwachte en gewenste antwoord.
Je kunt ook Spekman met een vraag ontregelen: "(Vertel eens Opa Hans,) Hoe heette comazuipen dan vroeger?". Het antwoord doet er al niet meer toe.
"Ik geloof dat het (tegenwoordig/nu) zus en zo heet" is -volgens mij- een stijlfiguur. Die stijlfiguur wordt gebruikt om de eigenlijke kwestie (comazuipen en zijn kwalijke gevolgen) om te buigen tot iets onbenulligs (Wat is de precieze benaming? Hoe werd het vroeger genoemd?). Zo wordt de ernst uit het gesprek gehaald. En dat is de ware reden voor de krompraat.
rkh, 12-03-2012
2 opmerkingen:
Ik heb het stuk in De Pers niet gelezen dus ik kan niet beoordelen of er van een kwalijke stijlfiguur sprake is. Als het stuk inderdaad ging over comazuipen en de kwalijke gevolgen ervan, begrijp ik niet dat Spekman zegt "nu heet dat geloof ik comazuipen". Als het over andere zaken ging, lijkt het mij meer een terloopse opmerking. N.B. Volgens mij bestond vroeger het comazuipen niet. Wij werden in het ziekenhuis opgenomen na het drinken van vier biertjes. Voor comazuipen moet je er minstens vijf keer zoveel drinken.
PJ te N
Het is terloops.
En ook en juist dan is het interessant om de precieze strekking na te gaan.
"Volgens mij bestond vroeger het comazuipen niet."
Volgens Spekman dus wel ( als fenomeen), want hij heeft het over "NU".
Kijk, dat bedoel ik nu. Over comazuipen gaat al niet meer.
Een reactie posten